İş Yeri Ruhsatlarında Devrim Gibi Karar: Anayasa Mahkemesi Zorunlu Turizm Belgesini İptal Etti

İş Yeri Ruhsatlarında Devrim Gibi Karar: Anayasa Mahkemesi Zorunlu Turizm Belgesini İptal Etti

11 ARALIK 2025 SAAT 14:00

İşletmeler için yeni bir dönem başlıyor. Konaklama ve plaj tesislerini on yılı aşkın süredir zorunlu kılan turizm işletme belgesi şartı, Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildi. Karar, 24 Aralık 2025’te yürürlüğe girecek.

İstanbul, 11 Aralık 2025 — İş yeri açma ve çalışma ruhsatlarına ilişkin düzenlemelerde, özellikle turizm sektörünü derinden etkileyecek köklü bir değişiklik yaşandı. Anayasa Mahkemesi, konaklama ve plaj tesisleri için zorunlu olan “turizm işletme belgesi” alma şartını ve bu belgeyi almayan işletmelerin ruhsatlarının iptal edilmesini öngören hükümleri, Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti.

Bu kararla birlikte, sadece iş yeri açma ve çalışma ruhsatı bulunan tesislerin faaliyetlerini sürdürebilmesinin önü açıldı.

 Yargıdan Tarihi Karar: İşletme Özgürlüğüne Anayasal Güvence

Anayasa Mahkemesi’nin 17 Ekim 2024 tarihli kararı, Turizmi Teşvik Kanunu’nun 5. maddesinin 7. fıkrasını esas aldı. İptal edilen hüküm, belirli süreler içinde turizm işletme belgesi alamayan konaklama ve plaj tesislerinin, iş yeri açma ve çalışma ruhsatlarının iptal edilerek faaliyetlerine son verilmesini öngörüyordu.

İptalin Hukuki Gerekçeleri

Mahkeme, kararını iki temel anayasal ilkeye dayandırdı:

· Hukuki Belirlilik İlkesi: Kanunda, turizm işletme belgesinin asgari standartlarının, denetim kriterlerinin ve aranan somut şartların açıkça düzenlenmemiş olması, bu yetkinin tamamen idarenin takdirine bırakılması, hukuki belirlilik ilkesinden sapma olarak değerlendirildi.
· Özel Teşebbüs Kurma Hürriyeti: İşletmelerin hangi niteliklere sahip olacağı ve hangi ölçütlere göre değerlendirileceği konusundaki belirsizliğin, Anayasa’nın 48. maddesinde güvence altına alınan özel teşebbüs kurma hürriyetini orantısız bir şekilde kısıtladığına hükmolundu.

 İptal Kararının Yürürlüğe Gireceği Tarih ve Geçiş Süreci

Anayasa Mahkemesi’nin bu iptal kararı, Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihten 9 ay sonra, yani 24 Aralık 2025 tarihinde yürürlüğe girecek.

· 24 Aralık 2025 öncesi: Mevcut durumda, tüm konaklama ve plaj tesislerinin Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan turizm işletme belgesi alması zorunluluğu devam etmektedir.
· 24 Aralık 2025 sonrası: Eğer yasama organı (TBMM) bu süre zarfında Mahkeme’nin iptal gerekçelerini dikkate alan yeni bir düzenleme yapmazsa, turizm işletme belgesi alma zorunluluğu kendiliğinden ortadan kalkacak. Bu durumda, işletmeler yalnızca iş yeri açma ve çalışma ruhsatları ile faaliyet gösterebilecek veya faaliyete başlayabilecek.

 Turizm Sektörü ve Diğer İş Yerleri İçin Ne Değişiyor?

Bu karar, başta otel, apart, motel, pansiyon ve plaj tesisleri olmak üzere geniş bir işletme grubunu doğrudan ilgilendiriyor.

Konaklama ve Plaj Tesisleri İçin:

· İşletmeler, faaliyetlerini sürdürmek için Bakanlıktan ayrıca bir “turizm işletme belgesi” alma ve bu belgenin getirdiği ek yükümlülükleri taşıma zorunluluğundan kurtulma imkanına kavuşacak.
· Karar, faaliyetlerini yalnızca iş yeri ruhsatıyla sürdüren tesislerin önünü açarken, “turizm işletme belgesi”ne sahip olmanın sağladığı sınıflandırma (5 yıldızlı, 4 yıldızlı vb.) ve pazarlama avantajlarının geleceği konusunda soru işaretleri doğuruyor.

Diğer Tüm İş Yerleri İçin Genel Durum:
Karar,turizm sektörüne özgü olsa da, iş yeri açma ve çalışma ruhsatlarına ilişkin genel düzenlemelerde de benzer anayasal ilkelerin geçerli olduğuna işaret ediyor. Mevcut sistemde, iş yerlerinin açılması ve faaliyete geçmesi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile ilgili belediyelerden alınan çeşitli izin, ruhsat ve belgelere (imar durumu, yangın güvenliği, çevre izni, sağlık raporu, vergi levhası vb.) ihtiyaç duyulmaktadır. Anayasa Mahkemesi’nin bu kararı, idarenin tüm ruhsat ve izin süreçlerinde hukuki belirlilik ve öngörülebilirlik ilkelerine sıkı sıkıya bağlı kalması gerektiğini bir kez daha vurgulamış oldu.

 İşletmeciler ve Yatırımcılar İçin Kritik Uyarılar

1. Mevcut Yükümlülükler Devam Ediyor: Kararın yürürlüğe gireceği 24 Aralık 2025 tarihine kadar, turizm işletme belgesi alma zorunluluğu ve ilgili mevzuat geçerliliğini korumaktadır. Bu süreye uyum sağlamak esastır.
2. Yeni Düzenleme İhtimali: Yasama organının, Anayasa Mahkemesi’nin iptal gerekçelerini dikkate alarak yeni bir yasal düzenleme yapma ihtimali bulunmaktadır. Sektör temsilcileri ve işletmecilerin bu olasılığı göz ardı etmemesi gerekiyor.
3. Hukuki Danışmanlık: Bu değişiklikten etkilenen tüm işletme sahiplerinin, süreci takip etmek ve yükümlülüklerini netleştirmek için hukuki danışmanlık almaları önemle tavsiye edilir.

Öne Çıkanlar: Kısa Kısa Değişiklikler

· Güvenli Turizm Sertifikası Zorunluluğu: Bu karardan farklı olarak, Kültür ve Turizm Bakanlığı, 30 oda ve üzeri tüm konaklama tesisleri için “Güvenli Turizm Sertifikası” alma zorunluluğunu sürdürmektedir. Bu, özellikle sağlık ve hijyen standartlarına ilişkin bir belgedir.
· Turizm Amaçlı Konut Kiralama: Turizm amaçlı konut kiralama faaliyetlerine yönelik izin belgesi başvurularında, yönetim şirketinin yetkilendirilmesine dair kat mülkiyeti kurulu kararı gibi belgeler istenmeye devam etmektedir.

Sonuç olarak, Anayasa Mahkemesi’nin bu kararı, Türkiye’deki iş yeri açma ve çalıştırma rejiminde önemli bir dönüm noktasına işaret ediyor. Karar, sektörde uzun süredir devam eden bir uygulamayı anayasal zeminde değiştirerek, hem işletmeciler hem de yatırımcılar açısından yeni bir dönemin kapısını araladı.