2022’de ChatGPT’nin piyasaya sürülmesinin ardından yapay zeka, teknoloji ve finans dünyasının en çok konuşulan konusu haline geldi. Milyarderler, yapay zeka sayesinde verimlilik artışı yaşanacağını, ancak bunun aynı zamanda bir işsizlik krizine yol açabileceğini öne sürüyor.

ABD’nin Demokrat Vermont Senatörü Bernie Sanders ise bu anlatıya farklı bir bakış getirdi. Joe Rogan’ın podcastine konuk olan siyasetçi, yapay zekanın gücüne gerçekten inanılıyorsa çalışanlara haftada sadece 30 saat çalışma hakkı tanınabileceğini savundu.

“32 SAATE İNDİRİRİM”

“Teknoloji sadece CEO’lara ya da teknolojinin sahibi olanlara değil, herkese fayda sağlamalı” diyen Sanders, “Yapay zekayla verimliliğiniz artıyorsa, sizi kapı önüne koymak yerine haftalık çalışma sürenizi 32 saate indiririm” ifadelerini kullandı.

Sanders’a göre bu, çalışanların aileleriyle daha fazla vakit geçirmesi, eğitime vakit ayırması ya da sadece dinlenmesi için bir fırsat olabilir:
“Artık haftada 40 saat çalışmak zorunda değilsiniz.”

GERÇEKÇİ BİR ÖNERİ Mİ?

Bugün kulağa radikal gelen bu öneri, aslında tarihsel açıdan o kadar da uç bir fikir değil. Haftalık 40 saat çalışma yasası ABD’de ancak 1940 yılında federal düzeyde kabul edilmişti. O dönem işçiler, Sanders’ın bugün önerdiği gibi 30 saatlik haftalar için grevler düzenliyordu.

Sanders da bunun “radikal bir fikir olmadığını” belirterek, dünyada bazı şirketlerin bu uygulamayı başarıyla hayata geçirdiğini söyledi.

YAPAY ZEKANIN POTANSİYELİ NE?

Ancak pek çok uzmana göre yapay zekanın, Sanders’ın umut ettiği gibi toplumsal fayda odaklı reformlara zemin hazırladığı söylenemez. Şu anda yapay zeka işten çıkarmaları meşrulaştırmak, yüksek maaşlı işleri düşük ücretli ülkelere kaydırmak için kullanılıyor.

Üstelik mevcut yapay zeka sistemleri hâlâ pek çok sorun barındırıyor: Hatalara açık, verimsiz ve zaman zaman “halüsinasyon” görecek kadar yanlış bilgiler üretiyor.

Bu durumda, çalışanların iş yükünü hafifletmektense artırdığına dair şikayetler de giderek artıyor. Araştırmalara göre de yapay zeka yatırımları maaşları ya da mesai saatlerini olumlu yönde etkilemiş değil.

EŞİTSİZLİK DERİNLEŞEBİLİR

Yapay zekAnın gelişimi, sadece ABD içinde değil, küresel ölçekte de eşitsizlik yaratıyor.

Futurism’in aktardığına göre, 2024’te yayınlanan bir dijital emek raporu, yapay zeka sektörünün zengin ülkelerin yoksul ülkeleri sömürmeye devam etmesine aracılık ettiğini ortaya koydu. Özellikle Kenya gibi ülkelerde düşük ücretle çalışan işçiler, yapay zeka sistemlerini eğitmek için yoğun sömürüye maruz kalıyor. Buna “veri sömürgeciliği” adı verilmeye başlandı.

Bu tablo, ABD’de 30 saatlik bir çalışma haftasına geçilse bile, bu “konforun” faturasının küresel güneydeki emekçilere çıkabileceğini düşündürüyor.

SANDERS NE DİYOR?

Tüm bu zorluklara rağmen Sanders’ın mesajı açık: Evrensel 30 saatlik bir çalışma haftası mümkün ve bu hak, ancak işçilerin mücadelesiyle elde edilebilir.

Yapay zekanın sadece patronları değil, tüm toplumu güçlendirmesi gerektiğini savunan Sanders, teknolojinin insan odaklı kullanımı konusunda yeni bir tartışma başlatmayı umuyor.

TERLEMENİZİ DESTEKLEYİN

Birçok kişi sadece yüzünü yelpazelerken, vücudun geniş bölgelerine rüzgar sağlamak çok daha etkili. Tipton’a göre, “Sıcak 35 dereceye yaklaştığında terleme, serinlemenin tek yoludur. Ama terin buharlaşması da hava akımına bağlıdır.”

Doğal hava sirkülasyonu yaratmak için camları karşılıklı açabilir, elektrikli olmayan el yelpazeleri kullanabilirsiniz. Klima ise çevresel sürdürülebilirlik açısından her zaman en iyi çözüm değil.

ABD, İran-İsrail çatışmalarının 10. gününde İran’daki üç nükleer tesise yönelik kapsamlı bir hava saldırısı düzenledi.

Görev, B-2 bombardıman uçağı pilotlarının 37 saat boyunca insan dayanıklılığının sınırlarını test etmesini gerektiriyordu. 

Her biri iki mürettebat taşıyan yedi gizli bombardıman uçağı, modern askeri tarihin en uzun hava saldırılarından birinde dünyanın yarısını dolaşıp geri döndü.

44 SAATLİK GÖREVLE REKOR KIRAN ESKİ PİLOT 

2001 yılında Afganistan üzerinde 44 saatlik görev yapan emekli Hava Kuvvetleri albayı Melvin G. Deaile, operasyonun zorluğunu yakından bilen birkaç isimden biri.

Görevdeki en dikkat çeken unsurlardan biri de saldırının senkronizasyonuydu. Deaile’in aktardığına göre, “Hedef bölgesinin üzerinde 30 dakikalık sürede yedi ayrı bombalama yapıldı.

Kendisi, bu tür görevlerin psikolojik ve fiziksel sınırları zorladığını belirterek, görev öncesi kullanılan uyku düzenleyiciler ve uçuş sırasında alınan uyarıcı maddelerle ilgili detaylar da paylaştı.

Deaile, pilotların uyku döngülerini planlamalarına yardımcı olmak için uzun süreli bir simülatörde eğitildiğini, ancak bu simülatörlerin genellikle sadece 24 saat sürdüğünü belirtti. Kendisinin rekor kıran uçuşundan önce uçtuğu en uzun uçuşun 25 saat olduğunu söyledi.

CNN’in haberlerine göre bombardıman ekipleri görev için önceden belirlenmişti ancak operasyonun ne zaman veya hatta gerçekleşip gerçekleşmeyeceği hakkında hiçbir fikirleri yoktu. Uçuş doktorları, mürettebata bombalamalardan önceki günlerde dinlenmelerine yardımcı olmak için uyku hapları verdi.

KOKPİTTE HAYAT

B-2 bombardıman uçaklarının içinde yalnızca sınırlı bir alan var. Mürettebat, koltukların arkasındaki küçük modifiye yataklarda sırayla uyuyor. Uçakta bulunan tuvalet ise ancak acil durumlarda kullanılabiliyor. Deaile, tuvalet mahremiyetinin “diğer pilotun başka tarafa bakması” ile sınırlı olduğunu söyledi.

Pilotlar ayrıca ihtiyaçlarını “idrar torbalarına” yapmak zorunda kalıyor. “44 saatiniz olduğunda bunlar vakit geçirmenin yolları” diyen Deaile, uçuş boyunca kişi başı saatte bir şişe su içildiğini aktardı.

Görev boyunca mürettebata, uçuş sırasında tüketmeleri için özel olarak hazırlanmış yemekler veriliyor. Ancak uzun süre hareketsiz kalmak, iştahı azaltıyor. Deaile, “Çok fazla yediğimi hatırlamıyorum” dedi. Uçuş sırasında uykuya dalmaksa neredeyse imkansız; ancak vücut sonunda uykuya direnemiyor.

Deaile’nin 2001’de gerçekleştirdiği Afganistan operasyonu, 11 Eylül saldırılarının ardından başlatılan ilk büyük operasyonlardan biriydi. Bu görev sırasında da havada defalarca yakıt ikmali yapıldı ve mürettebat Pasifik Okyanusu üzerinden Hindistan’a, ardından Afganistan’a ulaştı.

İLK KEZ KULLANILDI 

Hafta sonu düzenlenen saldırının bir diğer dikkat çeken yönü de kullanılan bombalardı. ABD’nin İran’ın nükleer programına karşı kullandığı 30 bin poundluk GBU-57 Büyük Ordonat Delici (MOP) bombası, ilk kez savaşta kullanıldı. Yalnızca B-2 tipi uçaklar tarafından taşınabilen bu bomba, yer altındaki hedeflere nüfuz etmek üzere tasarlanmıştı.