İki katil, ortak özellik: açık cezaevi firarisi — Açık cezaevine nasıl geçiliyor, sistemde hangi boşluklar var?

İki katil, ortak özellik: açık cezaevi firarisi — Açık cezaevine nasıl geçiliyor, sistemde hangi boşluklar var?

FatihDoğanMedya | Güncelleme: 23 Ekim 2025, 14:30 — Okuma süresi: 4 dk

Son günlerde ülke gündemini sarsan iki ağır suç dosyasında (Balıkesir — Edremit olayı ve Zonguldak’ta Hasret Akkuzu cinayeti) öne çıkan ortak nokta, şüphelilerin açık cezaevi/izinli çıkış süreci ile bağlantılı olarak kontrol dışına çıktıkları iddiası. Bu gelişmeler, açık cezaevleri uygulamasının işleyişi ve denetim mekanizmalarını tartışmaya açtı.

Olayların kronolojisi (özet)

• Balıkesir / Edremit: Haber kaynaklarına göre cezaevinden firar eden ya da açık cezaevi/izin sürecinde denetim dışı kalan bir kişi, aralarında sivil ve güvenlik görevlilerinin de bulunduğu bir dizi saldırı gerçekleştirdi; olayların detayları ve failin ceza geçmişi medyada geniş yer aldı. (Detaylı haberlere göre failin cezaevinden çıkış / teslim sürecinde aksama yaşandığı belirtiliyor.

• Zonguldak: 17 yaşındaki Hasret Akkuzu’nun ölümünde şüpheli olarak belirlenen kişinin daha önce cezaevinin açık (veya açık bölümünden izinli) kısmından ayrıldığı, izne çıkıp dönmediği/ortadan kaybolduğu iddia edildi. Bu vaka da benzer biçimde “izin/teslim sürecinde eksik denetim” tartışması başlattı.

(Bu iki vaka hakkındaki teknik ve adli süreçler hâlen soruşturuluyor; soruşturma makamlarının açıklamaları doğrultusunda bilgiler güncellenebilir.)

Açık cezaevine geçiş nasıl oluyor? (Kısa, doğru ve güncel özet)

Açık cezaevine (açık ceza infaz kurumu) doğrudan veya kapalı kurumdan ayrılma yoluyla geçişin genel çerçevesi şu şekilde özetlenebilir:

1. Doğrudan kabul şartları: Kasıtlı suçlardan mahkûm olanlar için genel kural, ceza süresine göre sınırlamalar vardır (ör. kasıtlı suçlarda bazı üst sınırlar, taksirli suçlarda farklı sınırlar). Uygulamada; belirli süre ve suç türüne göre doğrudan açık cezaevine alınma imkânı bulunur.

2. Kapalıdan açık ortama geçiş: Kapalı cezaevinde kalan hükümlüler, açık cezaevine geçmek istediklerinde genellikle yazılı talepte bulunurlar; idare değerlendirmesi, disiplin sicili, iyi hali ve risk değerlendirmesi dikkate alınır. Bu süreç kurumlar arası yazışma ve mevzuata bağlı işlemler gerektirir.

3. İzin (günlük/haftalık/ev izni) uygulamaları: Belirli şartları sağlayan hükümlülere kısa süreli izin verilebilmektedir; izin dönüşü teslim olmama veya dönmeme durumunda firar/arama işlemi başlatılır. Son dönemde yönetmelik değişiklikleri, uygulamada farklı yorumlara ve koordinasyon sorunlarına yol açtığına dair hukuki değerlendirmeler yer aldı.

Özetle: “Açık cezaevine geçiş” mevzuatta tanımlı prosedürlere dayanır; ancak uygulama aşamasında denetim, kayıt takibi ve yerel koordinasyon eksiklikleri hafifletici veya ağırlaştırıcı sonuçlar doğurabiliyor.

Uzmanların ve hukukçuların görüşleri (kısa)

Hukukçular ve ceza infaz uzmanları, vaka bazlı haberlerin ardından şu noktaları vurguluyor:

• Açık cezaevlerine ilişkin düzenlemelerin amacı topluma yeniden kazandırma ve infazın türüne göre orantılılık sağlamak; ancak uygulamada izleme, kayıt tutma, teslim takibi gibi mekanizmaların güçlendirilmesi gerektiği belirtiliyor

• İzin türleri, suç niteliği ve disiplin sicili göz önüne alınarak risk analizi yapılmalı; eksik veya geciken bilgi akışı ciddi güvenlik açıkları yaratabiliyor.

Ne değişmeli? (Soru işaretleri ve öneriler)

• Elektronik takip ve anlık bildirim: İzne çıkan hükümlülerin teslim süreleriyle ilgili anlık kayıt/bildirim mekanizmalarının güçlendirilmesi.

• Kurumsal eşgüdüm: Jandarma, emniyet, ceza infaz kurumları ve savcılık arasında hızlı bilgi paylaşımı protokolleri.

• Şeffaf raporlama: Mahkûm hareketleri ve izin istatistikleri konusunda düzenli kamu raporlaması, riskli vakaların erken tespiti için veri analizi.

Sonuç — Neden önemli?

Açık cezaevleri bir yandan infaz rejiminin bir parçası olarak topluma yeniden uyum hedeflerken; öte yandan uygulamadaki hatalar veya koordinasyon eksiklikleri, kamu güvenliği açısından ciddi sonuçlar doğurabiliyor. Son vakalar bu dengenin yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini tartışmaya açtı.