Her şey 5 saniyede oldu — C-130 kazasının ilk bulguları, soruşturmanın gidişatı ve teknik ayrıntılar

Her şey 5 saniyede oldu — C-130 kazasının ilk bulguları, soruşturmanın gidişatı ve teknik ayrıntılar

FatihDoganMedya | 19 Kasım 2025, 11:30 (İstanbul) | Okuma süresi: 6 dakika

Gürcistan’da düşen Türk Hava Kuvvetleri’ne ait C-130 kargo uçağı kazasında 20 asker şehit oldu. İlk teknik değerlendirmelere göre olay anında uçağın kuyruk bölümünde başlayan kritik hasar, kazayı tetikleyen zinciri yaklaşık 5 saniye içinde tamamladı. Kara kutu incelemesi ve kapsamlı kırım-kaza çalışmaları sürüyor; uçuşlar geçici olarak durduruldu.

Manşet — olayın özeti

11 Kasım 2025’te Azerbaycan’ın Gence kentinden havalanan ve Türkiye’ye dönerken Gürcistan hava sahasında düşen C-130 tipi askeri nakliye uçağının kazasında 20 personel hayatını kaybetti. Milli Savunma Bakanlığı ve uluslararası haber ajanslarının paylaştığı ilk bilgiler, uçağın gövde bütünlüğünde ani bir ayrışma yaşandığını gösteriyor; Bakan Yaşar Güler’in ifadelerine göre felaketi başlatan kritik süreçlerin saniyeler içinde geliştiğine dair ön tespitler var.

Olayın kronolojisi — ilk 5 saniye (ön bulgulara göre)

• Kalkış: Gence (Azerbaycan) — sefer sonrası Türkiye rotasına dönüş.

• Kaza anı (ön tespit): Kara kutu verileri ve görsel kayıtların ilk değerlendirmesi, uçağın kuyruk kısmında önce kopma/ayrılma yaşandığını; bunun hemen ardından gövde ve kontrol yüzeylerinde kontrol kaybı oluştuğunu gösteriyor. İncelemeye göre bu gelişmeler yaklaşık 5 saniye içinde tamamland

• Düşüş ve enkaz: Uçak hızla alçalıp birkaç parçaya ayrılarak yere çakıldı; arama-kurtarma & adli ekipler bölgeden çok sayıda parça topladı.

Not: “Her şey 5 saniyede oldu” ifadesi, soruşturmanın ön tespiti olarak Bakanlıktan yapılan açıklamalara dayanır; kesin neden ve ayrıntılar kara kutu analizleriyle belirlenecektir. Kara kutu çözümlemesi en az iki ay süreceği belirtiliyor.

Teknik ilk değerlendirme — neler öne çıkıyor?

Uzmanların ve ilgili kurumların ilk işaretleri şunlar:

• Yapısal ayrışma: Uçağın kuyruk bölümünün kopması/ayrılması yönünde bulgular var; bu tür bir kopuş, kontrol yüzeylerinin işlevselliğini aniden yok eder ve pilotların müdahale şansını dramatik biçimde azaltır.

• Kara kutu verileri: Kokpit ses kaydı ve uçuş verileri çözüldüğünde; hız, irtifa, kumanda girdileri ve sistem arızaları netleşecek. İlk değerlendirmeler birden fazla çarpıcı mekanik veya yapısal bozukluğa işaret ediyor; ancak koyulaştırılmış sonuçlar için resmi rapor bekleniyor.

• Dış müdahale iddiaları: Şu ana dek yayılan resmi bilgilerde dış müdahale (saldırı vb.) yönünde somut bulgu yer almıyor; soruşturma bu olasılığı da teknik verilerle aydınlatacak.

Soruşturma ve askeri prosedür

Milli Savunma Bakanlığı başta olmak üzere Türk ve Gürcü yetkililer ortak kırım-kaza incelemesi yapıyor. Uçağın bakım kayıtları, daha önceki revizyon tarihleri ve son kontroller de dosyaya dahil edildi. Türkiye, C-130 filosunda geçici uçuş durdurma (grounding) uyguladı; tüm uçaklar teknik incelemeye tabi tutulacak. Kara kutu incelemesi ve adli tıp süreçleri en az birkaç hafta ila iki ay arasında bir zaman alabilir.

Tanıklar, görüntüler ve medya

Bölgeden paylaşılan video ve fotoğraflarda uçağın parçalanmış şekilde yere düştüğü, enkazın geniş alana yayıldığı görülüyor. Görgü tanıkları ve sosyal medyaya düşen görüntüler soruşturmacılar için başlangıç verisi sağlıyor, ancak bu tür materyallerin doğrulanması uzman ekiplerin işi. Flightradar ve uçuş kayıtları da olayın süratini ve rotasını tespit etmekte kullanılıyor.

Tepkiler ve diplomasi

• Türkiye ve Azerbaycan liderleri birbirlerine taziyelerini sundu; Gürcistan makamları da kurtarma ve soruşturma süreçlerinde iş birliği yapıyor. Uluslararası ajanslar kazayı yakından takip ediyor.

Uzman yorumu — ne beklenmeli?

Hava kırım uzmanları şu adımları işaret ediyor:

1. Kara kutu (FDR/CVR) verilerinin tam çözümü.

2. Yapısal parçaların metallurgik ve forensik incelemesi (yorgunluk, imalat hatası, bakım eksikliği vs.).

3. Bakım kayıtlarının, pilot ve teknik personel eğitim kayıtlarının incelenmesi.

4. Gerekirse benzer serideki uçaklar için acil mühendislik tetkikleri ve sınırlamalar.

Öne çıkan sorular

• Kuyruk kopması nasıl başladı — yorgunluk mu, çarpma mı, bakım eksikliği mi?

• Uçağın son bakım kayıtları ve modernizasyon geçmişi kaza ile bağlantılı mı? (Satın alma, hizmete giriş ve en son bakımı medyada yer aldı.)

Ne zaman kesin sonuç çıkar?

Resmi kara kutu çözümü, metallurgik analizler ve raporların tamamlanması birkaç ay sürebilir; ilk ön bulgular saha verileriyle paralel olsa da nihai soruşturma raporu yetkili kurumların açıklamasıyla kesinleşecektir.