Göbeklitepe’de 30 yeni keşif: Neolitik tarih baştan yazılıyor

Göbeklitepe’de 30 yeni keşif: Neolitik tarih baştan yazılıyor

28 Kasım 2025 — 10:30 | Okuma süresi: 3 dakika

Taş Tepeler Projesi’nden gelen yeni veriler, Göbeklitepe ve çevresindeki Neolitik yerleşim anlayışını kökten değiştiriyor.

Şanlıurfa’daki Göbeklitepe ile çevresindeki Karahantepe, Sayburç ve diğer Taş Tepeler alanlarında yürütülen çalışmalarda 30 yeni arkeolojik bulgu açıklandı. Bakanlık ve proje ekiplerinin verdiği bilgiye göre bu yeni buluntular; ritüel, yerleşme düzeni ve toplumsal örgütlenmeye ilişkin mevcut yorumları yeniden yazma potansiyeli taşıyor.

Ne bulundu, ne anlama gelebilir?

Taş Tepeler Projesi kapsamındaki 2025 kazı sezonunda ortaya çıkarılan 30 parça; T-biçimli dikilitaşlar, kabartmalı taş yüzeyler, insan biçimli heykeller ve mimari öğeler arasında sınıflandırılıyor. Eserlerin bazıları, avcı-toplayıcı toplumların daha erken ve daha karmaşık ritüel pratiklere sahip olduğunu, yerleşik hayata geçişin tek seferlik veya doğrusal bir süreç olmadığını gösteriyor olabilir. Araştırmacılar, bu verilerin Neolitik döneme ilişkin kronolojide ve toplumsal yorumlarda düzeltiler gerektirebileceğini belirtiyor.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Taş Tepeler Projesi’nde son yıllarda hızlanan çalışmaların bölgeyi “Neolitik dünyanın merkezi” haline getirebileceğini söyledi; koruma-restorasyon yatırımlarının sürdüğü, yeni karşılama ve araştırma merkezlerinin tamamlanma aşamasında olduğu açıklandı.

Bilimsel ve turistik etki

Uzmanlar, yeni buluntuların uluslararası arkeoloji literatüründe tartışma yaratacağını, mikro-analizler ve arkeometrik çalışmalar sonrası bulguların tarihlemelerde somut değişiklikler yapabileceğini vurguluyor. Bakanlık verilerine göre bölgenin ziyaretçi sayısında artış bekleniyor; altyapı ve koruma projeleri de hızlandırıldı.

Kaynak ve doğrulama

Bu haber, Taş Tepeler Projesi’ne ilişkin resmi açıklamalar ve Anadolu Ajansı başta olmak üzere yerel ve ulusal medya raporları temel alınarak hazırlanmıştır. Önemli iddialar —ör. 30 yeni buluntunun kapsamı ve niteliği— proje yayınları ve bilimsel raporların ayrıntılı analizine ihtiyaç duymaktadır; ilk değerlendirmeler resmi açıklamalarla paraleldir.

Neden önemli?

Göbeklitepe, 12 bin yıllık geçmişiyle insanlığın ritüel ve toplumsal örgütlenmesine dair tarihi tartışmaları derinleştiriyor. Yeni buluntular, “tarımın yerleşikliği getirdiği” klasik modelini sorgulayabilir ve erken Neolitik dönemde karmaşık sosyal yapılara işaret edebilir. Bu da tarih yazımında paradigma kayması anlamına geliyo