Etiyopya’da Tarihi Patlama: Hayli Gubbi Yanardağı 12 Bin Yıl Sonra Uyandı

Etiyopya’da Tarihi Patlama: Hayli Gubbi Yanardağı 12 Bin Yıl Sonra Uyandı

Etiyopya’nın Afar bölgesinde bulunan Hayli Gubbi yanardağı, binlerce yıllık suskunluğunu bozarak 23 Kasım 2025’te patladı. Bu, volkanmanın kayıtlı jeolojik geçmişinde ilk kez gözlemlenen büyük ölçekte bir faaliyet olarak yorumlanıyor.

Patlama Ayrıntıları

• Eylem, 08:30 UTC civarında başladı. Uydu gözlemleri, patlamanın ardından oluşan kül bulutunun 13–15 km’ye kadar yükseldiğini gösteriyor.

• Toulouse Volkanik Kül Danışma Merkezi (VAAC), uçuşlar için uyarılar yayınladı; kül bulutu Yemen, Umman ve Kızıldeniz üzerinden sürükleniyor.

• Uydu verileri aynı zamanda kükürt dioksit (SO₂) yayılımını tespit etti.

• 

Coğrafi ve Jeolojik Önemi

• Hayli Gubbi, Erta Ale sıradağları içinde, Etiyopya’nın Afar Rift bölgesinde yer alıyor.

• Volkan çakıl kalkeri (shield volcano) tipi; bilinen jeolojik kayıtlarda Holosen döneminde (yaklaşık son 10 bin yıl) herhangi bir aktivite rapor edilmemiş.

• Bazı kaynaklar “12 bin yıl” gibi uzun bir süredir aktif olmadığı yönünde değerlendirme yaparken, kayıt eksikliği nedeniyle kesin zamanlama jeologlar arasında tartışılıyor

Bölgesel Etkiler ve Güvenlik

• Patlamanın ardından oluşan kül bulutu, Kızıldeniz üzerinden Yemen ve Umman semalarına doğru sürüklendi.

• Umman Meteoroloji Dairesi, özellikle Dhofar ve Al Wusta bölgelerinde “hafif kül örtüsü” riski konusunda uyarıda bulundu.

• Oman Çevre Otoritesi, “Naqi” hava kalitesi izleme platformu üzerinden halkı bilgilendirdi. Şu ana kadar büyük bir hava kirliliği artışı gözlenmedi.

• Ulaşımı sınırlı, izole bir bölge olması nedeniyle yerleşim yerlerinde can kaybı ya da zarar bildirilmemiş.

Bilimsel Değerlendirme

Jeologlar için bu patlama, “binlerce yıllık sükûnetin ardından gelen bir jeolojik uyanış” anlamına geliyor. Prof. Simon Carn gibi volkan uzmanları, olayın özellikle SO₂ kadar yüksek irtifaya çıkan kül plumesi bakımından dikkat çekici olduğunu belirtiyor.
Ayrıca, bölgenin erişimi zor ve araştırma altyapısı sınırlı olduğundan, bu patlamanın jeolojik kayıtlarda nadir yakalanan bir olay olduğu vurgulanıyor.

Havacılık ve Ulaşım Riski

VAAC’ın uyarıları doğrultusunda, hava trafiği açısından kül bulutu risk oluşturuyor. Bulutun irtifası ve yayılım rotası göz önünde bulundurularak, uçuş güzergâhlarında dikkatli olunması öneriliyor.