Gündem
Ekonomik Kriz Derinleşiyor: Türkiye’de Vatandaşlar Organlarını Internet Üzerinden “Utanç İlanları”yla Satıyor
Açıklaması
Türkiye’de artan hayat pahalılığı ve borç yükü, vatandaşları yasa dışı organ satışı yapmaya itti. Organ fiyatları 750 bin – 1,3 milyon TL arasında değişiyor. TCK’da 9 yıl hapis cezası var. Derinlikli analiz ve çözüm önerileri…
Giriş
Türkiye’de ekonomik kriz ve hayat pahalılığı etkisini derinleştirirken bazı vatandaşlar borçlarını karşılamak ve ailelerinin geçimini sağlamak amacıyla organlarını internet üzerinden satışa çıkarmaya başladı Bu vahim durum hem sosyal kırılganlıkları hem etik hukuki yapı boşluklarını gözler önüne seriyor.
Krizin Boyutu & Organ İlanları
Sözcü TV muhabiri Meral Danyıldız’ın aktardığına göre, vatandaşlar utanç veren “organ ilanları” ile böbreklerini veya karaciğerin bir bölümünü satmak istiyor. Fiyatlar 750 bin TL’den başlayarak 1,3 milyon TL’ye kadar çıkıyor . Bir vatandaş, “asgari ücretle çalışıyorum, evimin kirası 15 bin lira… Borçlarım bitsin, aileme kalmasın” diyerek içinde bulunduğu çaresizliği gözler önüne seriyor .
Hukuki Durum
Türk Ceza Kanunu’nun ilgili maddesine göre organ satan, satın alan ya da aracılık eden kişiler 9 yıla kadar hapis cezasıyla karşılaşabiliyor Yasa, organ ticaretini açık şekilde yasaklarken, ekonomik çatlağın büyümesi bu yasayı fiilen delinmesine neden oluyor.
Küresel Karşılaştırma
Sahadaki bu sorunun Türkiye’ye has olmadığı belirtiliyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre organ ticareti küresel çapta artışta. Türkiye, Pakistan, Filipinler gibi ülkelerde benzer vakalar rapor ediliyor . WHO’nun tahminine göre dünya genelinde yasa dışı organ ticareti, legal yollardan yapılanların %10’una kadar çıkabiliyor .
Sağlık ve Psikolojik Riskler
Yasadışı organ satışlarında;
-
Sağlık Tahribatı: Kontrolsüz cerrahi operasyonlar sonrası enfeksiyon, böbrek fonksiyon kaybı, hepatit gibi ciddi riskler doğuyor.
-
Psikolojik Travma: Süreç sonrası depresyon, pişmanlık ve sosyal izolasyon yaygın.
-
Ekonomik Umutsuzluk: Organını satanlar genelde borç çemberinde kaldıklarını; vaad edilen parayı bile tam olarak alamadıklarını belirtiyor (sığınmacı vakalarında benzer durum).
Neden Böyle Bir Noktaya Gelindi?
-
Ekonomik Çöküntü: Enflasyon, yükselen kira ve temel ihtiyaç maliyetleri asgari ücretli vatandaşlar için sürdürülemez hale geldi.
-
Sosyal Güvenlik Açıkları: Psikolojik destek sistemlerinin yetersiz olması, bireyleri zor durumda bırakıyor. Uzmanlar bu kişilere ilk etapta psikolojik destek sağlanması gerektiğini vurguluyor .
Politika & Hukuki Çözüm Önerileri
-
Yasaların Sıkılaştırılması: Denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi, organ ilanlarının hızlı şekilde engellenmesi.
-
Sosyal Destek: Borç yapılandırmaları, geçici nakit yardımları, kira desteği, psikolojik danışmanlık programlarının yaygınlaştırılması.
-
Halk Bilinçlendirme: Tehlikenin ve sağlık risklerinin kamuoyuna anlatılması, vatandaşların caydırılması.
-
Uluslararası İşbirliği: Organ ticaretini izleyen uluslararası mekanizmalarla (WHO, Interpol vb.) koordinasyon.
Sonuç
Ekonomik buhran, sadece maddi kayıplara değil; aynı zamanda insan onurunu zedeleyen, organ bağışı adına değil, organ ticareti biçiminde gerçekleşen tehlikeli bir yola dönüşüyor. Devletin, toplumsal desteği güçlendirmesi, hukuk çerçevesini netleştirmesi ve psikolojik destekle vatandaşları umutsuzluktan koruması acil bir görev haline gelmiştir. Bu konuyu toplumun gündeminden çıkarmamak; çözüm odaklı bir bakışla ele almak hayati önem taşıyor.