Dünyanın En Büyük Buzdağı A23a, 40 Yıllık Hareketsizliğin Ardından Parçalanıyor

Dünyanın En Büyük Buzdağı A23a, 40 Yıllık Hareketsizliğin Ardından Parçalanıyor

Yaklaşık 40 yıl boyunca Antarktika’da hareketsiz kalan ve bir zamanlar dünyanın en büyüğü unvanını taşıyan dev buzdağı A23a, sıcak sulara ulaşarak hızla parçalanıyor. Uydular tarafından takip edilen dev kütle, okyanus ekosistemini değiştiriyor. İşte dev buzdağının hikayesi…

Haber Tarihi: 11 Aralık 2025 |  Güncelleme Saati: 07:30
 Okuma Süresi: 4 dakika

Antarktika’dan kopan ve yaklaşık 40 yıl boyunca hareketsiz kalan dev buzdağı A23a, şaşırtıcı yolculuğunun sonuna yaklaşıyor. Londra’nın neredeyse iki katı büyüklüğündeki buz kütlesi, şimdi sıcak sulara doğru sürükleniyor ve uydu görüntüleri, buzdağının geri dönüşü olmayan bir şekilde parçalanmaya ve erimeye başladığını gösteriyor.

Devin Yolculuğu: 40 Yıl Sonra Harekete Geçti

A23a, ilginç tarihiyle dikkat çekiyor:

· Kopuş: Dev buzdağı, 1986 yılında Antarktika’daki Filchner-Ronne Buz Sahanlığı’ndan koptu.
· Hareketsiz Yıllar: Koptuktan kısa bir süre sonra deniz tabanına saplandı ve 2020 yılına kadar yaklaşık 34 yıl boyunca neredeyse hiç hareket etmedi.
· Yola Çıkış: 2020’de okyanus akıntılarına kapılarak yeniden hareketlenen buzdağı, bir süre sonra bir okyanus girdabına (Taylor sütunu) yakalandı ve 2024 yılı boyunca kendi etrafında döndü.
· Güncel Durum: Aralık 2024’te bu girdaptan kurtulan A23a, güçlü akıntılarla kuzeye, daha sıcak sulara doğru sürüklenmeye başladı.

A23a Ne Kadar Büyük?

Buzdağının boyutları, onun devasa ölçeğini anlamamıza yardımcı oluyor. İşte çarpıcı karşılaştırmalar:

Boyut ve Alan:

· Orijinal Büyüklük: Yaklaşık 3,900 km².
· Güncel Büyüklük (Eylül 2025): Parçalanmalar sonrası 1,700 km²’ye kadar küçüldü. Bu, Büyük Londra metropol alanına yakın bir büyüklük anlamına geliyor.
· Karşılaştırma: Başlangıçtaki büyüklüğü Rhode Island eyaletinden (ABD) daha büyüktü.

Fiziksel Özellikler:

· Ağırlık: Yaklaşık bir trilyon ton.
· Kalınlık: Bazı bölümleri 400 metreye ulaşıyor. Bu, Londra’daki Shard binasından daha yüksek bir yükseklik demek.
· Uzunluk: En geniş noktası yaklaşık 60 kilometre.

📌 Not: A23a, Eylül 2025 itibarıyla yoğun parçalanma nedeniyle “dünyanın en büyük buzdağı” unvanını kaybetti. Bu unvan artık D15A adlı, yaklaşık 3,000 km² büyüklüğündeki başka bir buzdağına geçti.

Güney Georgia Adası ve Ekosistem Tehdidi

A23a’nın rotası, onu Güney Georgia adasına yaklaştırdı. Bu ada, penguenler, foklar ve deniz kuşları için önemli bir yaşam alanı.

· Geçmişteki Tehlike: Mart 2025’te buzdağı, adanın sığ kıta sahanlığında karaya oturdu. Bilim insanları, devasa buz kütlesinin penguen ve fokların beslenme alanlarına erişimini engelleyebileceği konusunda endişelendi.
· 2004’ün Acı Hatırası: 2004’te A38 adlı daha küçük bir buzdağının adaya çarpması, penguen ve fok yavrularının yiyeceğe ulaşamayarak ölmesine neden olmuştu.
· Şanslı Kaçış: Neyse ki A23a, adaya çarpmadan önce yeniden yüzmeye başladı ve doğrudan bir çarpışma gerçekleşmedi.

İklim Değişikliğiyle İlişkisi Nedir?

Bilim insanları, A23a’nın doğal bir sürecin parçası olduğunu vurguluyor. Kopuşu, mevcut iklim değişikliğinden çok önce, 1986’da gerçekleşti.

Ancak, genel tablo endişe verici:

· İklim değişikliği nedeniyle Antarktika’daki buz sahanlıkları zayıflıyor.
· 1990’lardan bu yana buz sahanlıkları, artan erime ve kopmalarla yaklaşık 6 trilyon ton buz kaybetti.
· Uzmanlar, gelecekte A23a gibi dev buzdağı kopmalarının daha sık görülebileceği uyarısında bulunuyor.

Parçalanma ve Bilimsel Miras

A23a şu anda donma noktasının üzerindeki sıcak sularda ve güney yarımkürede baharın gelmesiyle parçalanma süreci hızlandı. ABD Ulusal Buz Merkezi, ana kütleden kopan her biri devasa boyuttaki yeni parçaları (A23B, A23C, vb.) takip ediyor.

Buzdağının erimesi, çevre için yalnızca tehdit değil, aynı zamanda fırsatlar da barındırıyor:

· Besin Kaynağı: Erittiği tatlı su ve içerdiği mineraller (demir gibi), okyanusta fitoplankton patlamalarını tetikleyebilir.
· Karbon Tutma: Gelişen bu mikroskobik bitkiler, atmosferden karbondioksit emilimini artırarak iklim değişikliğinin etkilerini hafifletmeye yardımcı olabilir.
· Bilimsel Keşif: Bilim insanları, A23a’yı çevreleyen sulardan aldıkları örnekleri analiz ederek, bu devasa buz kütlelerinin okyanus kimyası ve ekosistemler üzerindeki karmaşık etkilerini daha iyi anlamaya çalışıyor.

Dev Buzdağının Seyri Artık Değişti

A23a’nın 40 yıllık durağanlıktan sıcak sulardaki parçalanmaya uzanan yolculuğu, doğanın gücünü ve kırılganlığını gözler önüne seriyor. Bu devin yolculuğu, aynı zamanda iklim değişikliğinin kutup bölgeleri üzerindeki uzun vadeli etkilerine dair önemli veriler sağlayarak bilime hizmet etmeye devam edecek.