DJ’den Devrimciye: Nepal’de Z Kuşağı Hükümeti Nasıl Kurdu?

14 Eylül 2025 — 21:30 (TSİ) · Okuma süresi: 4 dakika

Nepal’de sosyal medya yasağına karşı sokaklara dökülen Z kuşağı aktivistleri, kısa sürede ülke siyasetini sarsıp Başbakanı koltuğundan indirdi; hareketin öne çıkan ismi eski DJ ve sivil toplum aktivisti Sudan Gurung oldu. Geçici hükümet ataması, ordunun arabuluculuğu ve uluslararası endişe yeni dönemi başlattı.

Ne oldu? Kısa kronoloji

Nepal’de Eylül başında hükümetin 26 sosyal medya platformunu erişime kapatma kararı, gençler arasında hızla yaygın bir tepkiye dönüştü. Discord, Instagram ve diğer dijital kanallar üzerinden örgütlenen on binlerce gösterici sokaklara çıktı; gösteriler başkent Katmandu’da parlamento binalarına yürüme, belediye ve devlet dairelerinin hedef alınmasıyla tırmandı. Güvenlik güçlerinin müdahalesiyle çatışmalar, çok sayıda yaralanma ve can kaybına yol açtı; ardından Başbakan K.P. Sharma Oli istifa etti.

Z kuşağının lideri: Sudan Gurung — DJ’den aktiviste

Hami Nepal adlı gençlik odaklı sivil toplum kuruluşunun başındaki Sudan Gurung, protestoların sembolik yüzü haline geldi. Gurung’ün geçmişinde etkinlik organizatörlüğü, DJ’lik ve 2015 depremi sonrası kurduğu yardım ağları bulunuyor; bu deneyimler onu dijital çağda hızlı saha örgütlemeye yetkin bir isim yaptı. Gurung ve Hami Nepal gösterileri yönlendirirken açık oturum, rota ve güvenlik talimatlarını sosyal platformlarda paylaştı; fakat hareket merkeziyetçi bir partiden ziyade yatay örgütlenme örneği sundu.

Nasıl örgütlendiler? Dijital taktikler ve semboller

Genç protestocular çevrim içi uygulamalarda anlık ileti, rota paylaşımı ve güvenlik kurallarıyla mobilize oldu; Discord kanalları, Instagram paylaşımları ve kısa video ağları etkin rol oynadı. Katılımcılar bazen okul üniformalarıyla ve kitap taşıyarak “barışçıl öğrenci” imajı yaratmaya çalıştı; bazı gruplar ise popüler kültür sembollerini (ör. “One Piece” şapka simgesi) kullanarak moral ve görünürlük sağladı. Yetkililerin sosyal medya erişimini kısıtlaması, bilgiyi merkezileştirmek yerine daha hızlı ve dağıtık bir mobilizasyona yol açtı.

Sonuç: Hükümet devrildi, geçiş hükümeti atandı

Şiddetin yükselmesi ve kamu düzenindeki bozulma üzerine ordunun arabuluculuğu ile yürütülen müzakereler sonucu, eski Yargıtay üyelerinden Sushila Karki geçici başbakan olarak atandı — Nepal’in ilk kadın başbakanı olarak kayda geçti. Parlamento feshedildi ve yeni seçimlerin Mart 2026’da yapılacağı açıklandı. Bu süreçte ordu sokakta güvenlik sağlarken sivil-siyasal kurumlar arasında tartışmalar sürdü.

Gerçekleşen zarar ve insani bilanço

Protestolar sırasında hükümet binaları, bazı kamu kurumları ve seçkin mahallerde hasar meydana geldi; resmi ve basın raporları olaylarda onlarca kişinin hayatını kaybettiğini ve yüzlerce kişinin yaralandığını bildiriyor. Can kaybı ve yıkımın boyutu, hem iç politikada hem de komşu ülkeler ve uluslararası toplumda endişe yarattı.

Neden önemli? Kısa ve uzun vadeli etkiler

• Gençliğin siyaset sahnesine doğrudan müdahalesi: Dijital organizasyonla sokak hareketi, geleneksel siyasi aktörleri zayıflattı ve yeni bir temsil modeli dayattı.

• Dijital haklar ve sansür tartışması: Sosyal medya düzenlemeleri, yalnızca içerik kontrolü değil aynı zamanda siyasi meşruiyet krizine dönüşebileceğini gösterdi.

• Güvenlik-otorite dengesi: Ordunun rolü ve geçici hükümet ataması, demokratik denetim ve askeri civar ilişkisi konusunda yeni gerilimler yaratabilir.

Ne bekleniyor?

Mart 2026’daki erken seçimler, Nepal’in siyasi haritasını yeniden şekillendirebilir; gençlerin sokak gücü seçim sandığına nasıl yansıyacak, yeni partiler/örgütlenmeler ne kadar kurumsallaşacak—bunlar belirleyici olacak. Ayrıca uluslararası toplum, insani yardım ve adli soruşturmalar için baskı yapmayı sürdürecek.