Çocukları suça karıştırana ağırlaştırılmış yaptırım — Tasarıda üst sınır 27 yıla kadar çıkıyor, “ailelere ceza” maddesi de gündemde

Çocukları suça karıştırana ağırlaştırılmış yaptırım — Tasarıda üst sınır 27 yıla kadar çıkıyor, “ailelere ceza” maddesi de gündemde

Tarih — Saat: 09 Kasım 2025, 14:00 (İstanbul)
Okuma süresi: 4 dk
Yazar: Fatih Doğan / FATİHDOGANMEDYA

Adalet Bakanlığı ve AKP’li milletvekillerinin hazırladığı 11. Yargı Paketi taslağında, “suça sürüklenen çocuklar” başlığı altında ceza uygulamalarında sertleştirme öngörülüyor. Tasarıya göre 15–18 yaş arası ciddi suçlara karışanlar için şu an uygulanan üst sınır örneğin 24 yıl yerine 27 yıla çıkarılabiliyor; ayrıca bazı ağır suçlarda mahkemelere indirim uygulamama yönünde takdir yetkisi verilebileceği belirtiliyor. Tasarıda ayrıca, çocukları suç işlemeye teşvik eden/suç örgütleri adına kullanan kişilere ve gerektiğinde çocuğun aile fertlerine yönelik yaptırımların getirilmesi de konuşuluyor.

Detaylar — Tasarı ne getiriyor?

• Üst sınır artışı: 15–18 yaş grubunda, bazı ağır suçlar için güncel uygulamada ağırlaştırılmış müebbet yerine verilen 24 yıllık üst sınırın 27 yıla çıkarılması gibi düzenlemeler yer alıyor. Ayrıca daha hafif kategorideki bazı cezaların da (ör. 12 yıl) üst sınırlarının artırılması öngörülüyo

• Kasten öldürme ve indirim kısıtları: Bakanlık taslağında özellikle kasten öldürme gibi suçlarda otomatik ceza indirimlerinin sınırlandırılması; hâkimin takdiriyle bazı indirimlere daha az yer verilmesi öneriliyor

• Aile ve örgüt unsuru: Çocuğu suça sürükleyen, kullanan ya da örgüte satan yetişkinlere yönelik özel hükümler; bazı haber kaynaklarında aile fertlerine de sorumluluk getirecek düzenlemelerin değerlendirildiği aktarılıyor. Bu, örgütlerin çocukları “tetikçi” veya “kurye” olarak kullanmasını caydırmayı amaçlıyor.

Kim ne dedi?

• Adalet Bakanı/Yetkililer (taslak bildirimi): Taslak çalışmasının tamamlandığı, Meclis’e sunulmak üzere olduğu ve “yaş arttıkça ceza indirimlerinin azalması” yönündeki ilkelerin benimsendiği kamuoyuna yansımış durumda. Bakanlık kaynakları düzenlemenin hem caydırıcılık hem de çocukların haklarının korunması dengesi gözetilerek hazırlandığını belirtti.

• Muhalefet ve hukukçular: Bazı hukukçular ve sivil toplum aktörleri, tek başına ceza artışının sorunu çözmeyeceğini; sosyal, eğitimsel ve rehabilitasyon önlemlerinin de eş zamanlı olması gerektiğini vurguluyor. Ayrıca ceza uygulamalarında gerçekte nasıl bir fark yaratılacağının tartışıldığı belirtiliyor.

Tartışma ve olası etkiler

• Caydırıcılık vs. Rehabilitasyon tartışması: Tasarıyı savunanlar, ağır suçlarda çocuk yaşta fail durumuna düşenlerin ceza indirimi ile “hafifletilmemesi” gerektiğini, toplum güvenliği açısından değişikliğin gerekli olduğunu söylüyor. Eleştirenler ise ceza artışının yalnızca “ceza” yaklaşımı getireceğini, gençlerin topluma yeniden kazandırılması, suç örgütlerinin sosyal koşullarının ele alınması gerektiğini belirtiyor.

• Uygulamada ne olur?: Kanun teklifi TBMM gündemine gelir ve komisyonlarda şekillenirken, madde metinlerinin kesin dille nasıl yazılacağı (ör. hangi suçların kapsandığı, ailelere hangi hallerde ceza verileceği) belirleyici olacak. Cumhuriyet ve diğer kaynaklar tasarının önümüzdeki yasama döneminde Meclis’e sunulabileceğini aktarıyor.

Arka plan — Neden gündemde?

Son dönemde organize suç unsurlarının küçük yaşta bireyleri çeteler içinde kullandığına dair güvenlik raporları ve medyada yer alan olaylar, yasama organında “çocukların suça sürüklenmesine karşı daha sert düzenlemeler” talebini güçlendirdi. Adalet Bakanlığı ile milletvekilleri bu talepleri 11. Yargı Paketi kapsamına almış görünüyor.