Çeşme’de Su Krizi Derinleşiyor: Kutlu Aktaş Barajı %13 Doluluk Seviyesine Geriledi, Belediyeden Kapsamlı Su Tasarrufu Yasakları

Açıklama
Çeşme’de Kutlu Aktaş Barajı’ndaki su seviyesi %13’e düştü. Çeşme Belediyesi, kapı önü yıkama ve bahçe sulama kısıtlamalarıyla su tasarrufu tedbirleri uygulamaya koydu. Detaylar ve öneriler bu makalede.

Giriş

İzmir’in turistik ilçesi Çeşme’de yaşanan su sıkıntısı giderek derinleşiyor. Mayıs 2025 itibarıyla yağışların yetersiz kalması sonucu, ilçenin içme suyu ihtiyacının büyük bölümünü karşılayan Kutlu Aktaş Barajı’ndaki doluluk oranı yüzde 13’e kadar geriledi . Bunun üzerine Çeşme Belediyesi, “Su Tasarrufu Tedbirleri” kapsamında hem konut hem de işyerlerini kapsayan kapsamlı kısıtlamalar getirdi. Bu makalede, yaşanan su krizinin sebepleri, uygulamaya konan yasaklar, vatandaşın rolü ve uzun vadeli çözüm önerileri detaylı şekilde ele alınacaktır.

Su Sıkıntısının Ana Nedenleri

1. Kritik Doluluk Oranı

   • Mart 2025 itibarıyla Alaçatı’daki Kutlu Aktaş Barajı doluluk oranı %19,26 seviyesindeydi .

   • Ancak Mayıs sonu–Haziran başı döneminde barajdaki doluluk oranı hızla düştü ve 1 Haziran 2025 itibarıyla yüzde 13’e kadar geriledi.

2. Kuraklık ve Azalan Yağış Miktarı

   • Son aylarda bölgeye düşen yağış miktarı, uzun yılların ortalamasının altında kaldı.

   • Bölge iklimi üzerinde etkili olan küresel ısınma ve iklim değişikliği, yağış rejiminde düzensizliklere ve özellikle gölet-baraj beslemeleri açısından kritik düşüşlere yol açtı.

3. Turistik İlçe Özelliği ve Mevsimsel Su Talebi

   • Yaz sezonu yaklaştıkça Çeşme’ye gelen yerli/yabancı turist sayısı artıyor.

   • Otel, restoran ve tatil beldesi altyapısının yüksek su tüketimi, rezervleri hızla eriten bir diğer etken olarak öne çıkıyor.

   • Kutlu Aktaş Barajı, Çeşme’nin birincil içme suyu kaynağı konumunda olduğundan, yaz aylarındaki nüfus hareketliliği su tüketimini doğrudan artırıyor.

4. Geçmiş Yıllarla Kıyaslama

   • 5 Mart 2024’te Kutlu Aktaş Barajı doluluk oranı %44,43 iken,

   • 5 Mart 2025’te bu oran %19,26’ya kadar geriledi .

   • Böylece bir yıllık dönemde barajın doluluk oranında %25’lik kritik bir düşüş gerçekleşti. Bu tablo, su kaynaklarının sürdürülebilirliğini tehdit eden vahim bir göstergedir.

Çeşme Belediyesi’nin Aldığı Su Tasarrufu Tedbirleri

Meclis Kararına Dayalı Düzenlemeler

Çeşme Belediye Meclisi, 5 Mayıs 2025 tarihli ve 2025/5-60 sayılı kararıyla “Çeşme Belediyesi Emir ve Yasaklar Yönetmeliği”ne, “Su Tasarrufu Tedbirleri Kapsamında” maddeler ekledi. Buna göre şu yasaklar ve kısıtlamalar getirildi:

1. Kapı Önlerinin Yıkanması Yasak

   • Hem konut hem de işyeri sahipleri, kapı önlerini suyla yıkayamaz. Bu maddeyle, özellikle kaldırım ve cephe temizliğinde kullanılan şebeke suyu tüketimi engelleniyor.

2. Motorlu Taşıt Yıkama Kısıtlaması

   • Faaliyet konusu araç yıkama olmayan işyeri ve konutların ön bahçesi, bahçe alanlarında motorlu taşıt yıkamak tamamen yasaklandı .

   • Sadece lisanslı araç yıkama istasyonları bu kapsam dışında bırakıldı.

3. Halı, Kilim, Paspas vb. Eşya Yıkama Yasağı

   • Faaliyet konusu eşya yıkama ile ilişkisi bulunmayan işyerleri ve konutlarda; balkon, bahçe veya kapı önü gibi alanlarda halı, kilim, paspas gibi eşyaların yıkanması yasaklandı .

4. Bahçe Sulamaya Saat Kısıtlaması

   • Mevcut kararlarla, bahçe sulama işlemleri yalnızca belirlenen saat aralıklarında yapılabilecektir.

     • 1 Ekim – 30 Nisan: 10:00–16:00 saatleri arasında bahçe sulaması yasak.

     • 1 Mayıs – 30 Eylül: 08:00–18:00 saatleri arasında bahçe sulaması yasak.

   • Bu saatlerin dışındaki zaman dilimlerinde sulama yapılabilir; böylece günün en sıcak saatlerinde buharlaşma nedeniyle oluşan su kaybı minimize edilmek isteniyor .

5. Yaptırımlar ve Denetimler

   • Karara uymayanlar hakkında idari para cezası ve “su kesintisi” gibi yaptırımlar uygulanacağı ilan edildi.

   • Belediye ekipleri, denetimleri sıklaştırarak ihlalleri tespit edecek ve gerekli cezai işlemleri başlatacak.

Bu Tedbirlerin Kapsamı

• Konutlar: Apartmanlar, müstakil evler, yazlık tatil evleri.

• İşyerleri: Restoran, kafe, otel, tatil köyü, büfe, market vb.

• Ortak Kullanım Alanları: Site bahçeleri, sokak cepheleri, dükkân önleri.

Yasakların Vatandaş ve Turizm Sektörüne Etkileri

1. Günlük Yaşamda Zorluklar

   • Kapı önü yıkama yasağı, özellikle pandemi sonrasında hijyen kültürünü benimsemiş birçok vatandaş için alışılmış bir temizlik aktivitesini kısıtlıyor.

   • Balkon ya da bahçelerde halı-kilim sergilemek artık tazyikli suyla temizlik yapılamayacağı için farklı yöntemler (süpürge, elektrikli halı temizleyicileri) kullanılmak zorunda kalınacak.

2. Turistik Tesislerde Su Kullanımı

   • Oteller ve tatil köyleri, bahçelerini ve peyzaj alanlarını sulamakta sıkıntı yaşayacak.

   • Özellikle mayıs-eylül dönemindeki sulama yasağı, çim alanların susuz kalması riskini doğuruyor; tesisler peyzaj planlarını alternatif çözümlere göre yeniden düzenlemek zorunda kalacak.

3. Belediyenin Çağrısı ve Vatandaşın Rolü

   • Belediye tarafından yapılan “Önemli Bilgilendirme”de, vatandaşlardan azami hassasiyet göstermeleri istendi .

   • Küçük su tasarrufu adımları (diş fırçalarken musluğu kapatmak, duş süresini kısaltmak, bulaşıkları biriktirip makinede yıkamak) kritik önem arz ediyor.

   • Yerel halk ve işletmeler, kurallara uyarak su kesintisi riskini azaltabilecek.

Uzun Vadeli Çözüm Önerileri

1. Alternatif Su Kaynakları ve Geri Kazanım

   • Yağmur Suyu Hasadı: Özellikle çatılardan toplanan yağmur suyunun bahçe sulamada kullanılması, şebeke suyuna bağımlılığı azaltabilir. Yağmur suyu depolama tankları teşvik edilmeli.

   • Gri Su Kullanımı: Banyo ve lavabolardan gelen suların (sabunlu su) bahçe sulamada yeniden değerlendirilmesine yönelik ar-ge ve altyapı yatırımları yapılabilir.

2. Su Verimliliği Teknolojileri

   • Otellerde su sensörlü musluklar ve düşük debili duş başlıkları kullanılarak su tüketimi ciddi oranda azaltılabilir.

   • Tarımsal sulama yapan küçük üreticilere, damla sulama ve yağmurlama sistemleri için destek sağlanarak, suyun etkin kullanımı teşvik edilebilir.

3. Bilgilendirme ve Eğitim Kampanyaları

   • Belediyenin sosyal medya, yerel televizyon ve radyo kanalları üzerinden “Suya Değer Ver” başlıklı farkındalık kampanyaları düzenlemesi, halkın bilinç düzeyini artırabilir.

   • İlkokul ve ortaokullarda su tasarrufu eğitim programları uygulanarak, geleceğin su tasarrufu kültürünü oluşturmak.

4. Bölgesel İşbirliği ve Yapısal Yatırımlar

   • İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi (İZSU) ile işbirliği yapılarak, bölge genelindeki diğer barajların durumuna göre su aktarım projeleri gözden geçirilebilir.

   • Yeni küçük gölet veya yer altı göleti planlamalarıyla, yağış rejimi elverişli mevsimlerde su depolama kapasitesi artırılabilir.

Sonuç

Çeşme’deki su krizi, başta Kutlu Aktaş Barajı’nın %13 doluluk seviyesine gerilemesi olmak üzere bir dizi olumsuz göstergeden besleniy. Çeşme Belediyesi’nin aldığı kapsamlı su tasarrufu tedbirleri, günlük yaşam, turizm sektörü ve tarımsal faaliyetler üzerinde belirgin etkiler yaratacak. Ancak bu kısıtlamalar, kaynakların sürdürülebilirliği ve kesintisiz hizmet sunumu için kaçınılmaz adımlar olarak görülüyor.

Vatandaşların kurallara titizlikle uyması, küçük su tasarrufu alışkanlıklarını hayatlarına entegre etmesi, kolektif dayanışma ruhuyla su kesintisi riskini minimize edecek. Uzun vadede ise yağmur suyu hasadı, gri su geri kazanımı ve teknolojik çözümlerle Çeşme’nin su dengesini kuvvetlendirmek mümkün.

İzmir’in bu gözde turistik ilçesinde, su kaynaklarını korumak; geçmişten gelen su tasarrufu kültürünü güçlendirmek ve gelecek nesillere yaşanabilir bir ortam bırakmak açısından hepimizin ortak sorumluluğudur.