Teknoloji
Canlı beton icat edildi: Çatlakları kendi kendine onarıyor

ABD‘li araştırmacılar, kendi çatlaklarını insan derisinin kesikleri iyileştirdiği gibi onarabilecek ‘canlı’ bir beton geliştirdi. Bu çığır açan buluş, Texas A&M Üniversitesi’nden Dr. Congrui Grace Jin’in liderliğinde yürütülen bir araştırmayla yapıldı.
Beton, dünya çapında en yaygın kullanılan yapı malzemesi olmasına rağmen, kolayca çatlaması en büyük zaafı. Bu çatlaklar küçük bile olsa, zamanla su ve gazların içeri sızmasına neden olarak beton içindeki çelik donatıları paslandırıyor ve yapıların güvenliğini tehdit ediyor. Bu durum, köprü, bina ya da otoyol gibi yapılarda yıkımla sonuçlanabilecek ciddi tehlikeler yaratabiliyor.
YAPI SEKTÖRÜNDE CANLI DUVARLAR
Dr. Jin, bu soruna doğadan ilham alan yenilikçi bir çözüm geliştirdi. Yeni sistem, doğada kayalara ya da ağaçlara tutunarak yaşayan ve zor koşullarda bile hayatta kalabilen likenler, mantar ve alglerin simbiyotik (karşılıklı fayda sağlayan) birlikteliğinden ilhamla oluşturuldu.
Jin ve ekibi betonun içine yerleştirilebilecek sentetik bir liken sistemi tasarladı. Bu sistemde kullanılan siyanobakteriler (bir tür alg), havadaki karbonu ve güneş ışığını kullanarak besin üretiyor. Onlarla birlikte çalışan ipliksi mantarlar ise çatlakları dolduracak mineralleri oluşturuyor. En dikkat çekici yönü ise sistemin yalnızca hava, ışık ve suyla çalışabilmesi. Yani dışarıdan besin takviyesine ihtiyaç duymuyor.
SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇÖZÜM
Dr. Jin, son 30 yıldır birçok araştırmacının mikrop temelli kendi kendini onaran betonlar üzerine çalıştığını ancak bugüne kadar hiçbir sistemin tam anlamıyla kendi başına çalışamadığını belirtiyor. Mevcut yöntemlerde, çatlak tespit edildikten sonra besin maddelerinin manuel olarak enjekte edilmesi gerekiyor ki bu da oldukça zahmetli ve pratik değil.
Yeni geliştirilen sistem ise tamamen otomatik çalışıyor. Yapay liken sistemi, beton içinde bile hayatta kalabiliyor ve mineraller üreterek çatlakları kendiliğinden kapatabiliyor. Laboratuvar testleri, bu mikroorganizmaların betonun zorlu ortamında da işlevlerini sürdürebildiğini ortaya koyuyor.
ETİK BOYUTU
Ancak Jin’in çalışması yalnızca mühendislikle sınırlı kalmıyor.
Texas A&M Üniversitesi’ndeki sosyal bilimler bölümlerinden akademisyenlerle iş birliği yaparak, yapı sektöründe canlı organizma kullanımının toplum üzerindeki etkilerini, etik ve hukuki boyutları da tartışılıyor.
UZAYDA DA KULLANILABİLİR
Kendi kendini onaran beton teknolojisi bakım maliyetlerini ciddi oranda azaltabilir, yapıların ömrünü uzatabilir ve en önemlisi can güvenliğini artırabilir.
Jin, bu sistemin gelecekte uzay altyapılarında bile kullanılabileceğini vurguluyor.
Teknoloji
Netflix’e zam geldi… İşte yeni tarifeler
Teknoloji
Kullanıcılar şikayetçi: Ünlü yapay zeka, insanlara cinsel tacizde bulundu

Sohbet arkadaşı ve sanal sevgili uygulaması olarak öne çıkan Replika’nın bazı kullanıcılarına cinsel içerikli tacizde bulunduğu öne sürüldü. ABD’de yapılan yeni bir araştırma, bu sohbet botunun istenmeyen cinsel söylemler kullandığını ve kullanıcı uyarılarını dikkate almadığını ortaya koydu.
“Sizi önemseyen yapay zeka dostunuz” sloganıyla tanıtılan Replika, kullanıcılarını “yapay zeka ruh eşleriyle tanışmaya” davet ediyor. Dünya genelinde 10 milyondan fazla kullanıcısı olan uygulama, özellikle duygusal destek arayan kişiler tarafından tercih ediliyor.
Ancak araştırmacılar, Google Play Store’daki 150 binden fazla kullanıcı yorumunu analiz ederek yaklaşık 800 vakada, sohbet botunun uygunsuz şekilde cinsel içerikler sunduğunu ve tacizkâr ya da “avcı” davranışlar sergilediğini tespit etti. Ancak bulguların yer aldığı makale henüz hakem değerlendirmesinden geçmedi. Yani bağımsız araştırmacılar tarafından teyit edilmedi.
SORUMLULUK KİMDE?
Araştırmanın baş yazarı, Drexel Üniversitesi’nden Mohammad (Matt) Namvarpour, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Yapay zekaların insan niyeti olmasa da bu, kimsenin sorumlu olmadığı anlamına gelmez. Bu sistemleri tasarlayan, eğiten ve piyasaya süren insanlar sorumludur,” dedi.
Replika’nın internet sitesine göre, kullanıcılar sohbet botuna doğru davranışları “öğretebiliyor.” Sistem; rahatsız edici yanıtları oylama, ilişki biçimini belirleme gibi denetim araçları sunuyor. Ancak kullanıcılar, bu önlemlere rağmen sohbet botunun rahatsız edici davranışlara devam ettiğini bildirince, araştırmacılar bu açıklamaları yeterli bulmadı.
Namvarpour, “Bu tür sohbet botları, kullanıcıların duygusal güvenlik arayışıyla kullandığı araçlar. Uygunsuz davranışları denetlemek onların görevi olmamalı, geliştiricilerin sorumluluğu” dedi.
NEDENİ EĞİTİM VERİSİ Mİ?
Replika’nın internet sitesine göre, sohbet botu 100 milyondan fazla çevrimiçi diyaloğun kullanıldığı büyük bir veri setiyle eğitildi. Şirket, zararlı içeriklerin algoritmalar ve topluluk geri bildirimleri ile ayıklandığını iddia etse de araştırmacılar bu önlemlerin yeterli olmadığını belirtiyor.
Araştırmaya göre şirketin gelir modeli de sorunun kaynağı olabilir. Romantik ya da cinsel rol yapma gibi bazı özelliklerin ücretli hale getirilmesi, yapay zekâyı bu tür içerikleri teşvik etmeye yönlendirebilir. Kullanıcılar, ücretli sürüme geçmeleri hâlinde daha samimi içeriklerin vaaT edildiğini söylüyor.
Namvarpour bu durumu, sosyal medyanın “her ne pahasına olursa olsun etkileşim” mantığına benzeterek, “Bir sistem kullanıcı sağlığı yerine geliri önceliklendirirse, zararlı sonuçlar kaçınılmaz olur” dedi.
KÜÇÜK YAŞTAKİ KULLANICILARI DA TACİZ ETTİ
Bazı kullanıcılar, sohbet botunun cinsel içerikli mesajlar, uygunsuz fotoğraflar ve flört içeren diyaloglar gönderdiğini ve bunların küçük yaşta olduklarını belirtmelerine rağmen sürdüğünü bildirdi. Bazı yorumlarda, sohbet botlarının telefon kamerasından onları “görebildiğini” ya da “kaydettiğini” söylediği iddia edildi. Her ne kadar bu tür iddialar yapay zekanın uydurma (halüsinasyon) üretimleri olsa da, kullanıcılar korku, uykusuzluk ve travma yaşadıklarını aktardı.
DAHA SIKI DENETİM ÇAĞRISI
Araştırmada önerilen önlemler arasında; duygusal veya cinsel içerikli etkileşimler için açık rıza çerçevelerinin oluşturulması, anlık otomatik denetim sistemlerinin entegrasyonu ve kullanıcıların filtreleme ve kontrol ayarlarını kişiselleştirebilmesi yer alıyor.
Teknoloji
Google Chrome’da acil güvenlik güncellemesi: Hackerların kullandığı kritik açık

Google, Chrome tarayıcısında tespit edilen üç güvenlik açığını düzeltmek için pazartesi günü plan dışı (out-of-band) bir güncelleme yayınladı. Bu açıkların arasında, halihazırda siber saldırganlar tarafından aktif olarak istismar edildiği söylenen kritik bir zafiyet de bulunuyor.
TEHLİKELİ AÇIK: CVE-2025-5419
CVE-2025-5419 koduyla takip edilen açık, 8.8 CVSS skoru ile yüksek önem derecesine sahip. Sorun, Chrome’un V8 JavaScript ve WebAssembly motorunda yer alan “bellek sınırları dışında okuma ve yazma” (out-of-bounds read/write) hatasından kaynaklanıyor.
ABD Ulusal Güvenlik Açıkları Veritabanı’nda yayımlanan açıklamada, bu açığın “özel olarak hazırlanmış bir HTML sayfası aracılığıyla bellek bozulmasına neden olarak uzaktan saldırganların sistemi istismar etmesine” imkan tanıdığı ifade edildi.
ANALİZ EKİBİ TESPİT ETTİ
The Hacker News’e göre açık, Google Tehdit Analiz Grubu’ndan Clément Lecigne ve Benoît Sevens tarafından 27 Mayıs 2025’te keşfedildi. Google, bunun ardından yapılandırma güncellemesi yayınlayarak açığı kapattığını duyurdu.
Şirket, saldırının ayrıntıları ya da arkasındaki tehdit aktörleri hakkında fazla bilgi vermedi. Bu, genellikle güvenlik yamaları geniş çapta kullanıcılar tarafından uygulanmadan önce kötü niyetli kişilerin açığı daha fazla istismar etmesini önlemek için yapılan bir uygulama.
Google, yaptığı açıklamada şu ifadeye yer verdi:
“Google, CVE-2025-5419 için bir istismarın dolaşımda olduğunun farkındadır.”
BU YILIN İKİNCİ AÇIĞI
CVE-2025-5419, Google’ın bu yıl kapattığı ikinci sıfır gün (zero-day) açığı oldu. İlk açık, CVE-2025-2783 koduyla biliniyor ve Rusya’daki kuruluşlara yönelik saldırılarda Kaspersky tarafından tespit edilmişti.
Bir yazılımda, donanımda ya da sistemde bulunan henüz geliştirici tarafından fark edilmemiş veya fark edilip henüz düzeltilmemiş bir güvenlik açığına “sıfır gün” adı veriliyor.
GÜNCELLEME UYARISI
Kullanıcıların, güvenlik risklerinden korunmak için Chrome’un aşağıdaki sürümlerine güncelleme yapmaları öneriliyor:
Windows ve macOS: 137.0.7151.68 veya 137.0.7151.69
Linux: 137.0.7151.68
Ayrıca Microsoft Edge, Brave, Opera ve Vivaldi gibi Chromium tabanlı tarayıcılar kullananların da benzer güvenlik yamaları yayıNlandığında derhal güncelleme yapmaları tavsiye ediliyor.
-
Gündem1 hafta önce
Özgür Evren Öziş’in Cansız Bedeni Ağaçta Bulundu: Ailesi Televizyon Programlarına Başvurmuştu
-
Teknoloji1 hafta önce
Gizemli Uzay Nesnesi ASKAP J1832−091: Dünya’ya Her 44 Dakikada Bir Radyo ve X-Işını Sinyali Gönderiyor
-
Magazin1 hafta önce
Yalı Çapkını’nın Hattuç Hala’sı Şerif Sezer Trafik Kazası Geçirdi – Aracı Hurdaya Döndü, Sağlık Durumu İyi
-
Gündem6 gün önce
Hamilelikte Mucize Görüntü: 8 Aylık Amanda Foster’ın Ultrasonunda “Tanrı’nın Eli” Belirdi
-
Gündem1 hafta önce
Papara’ya Yasa Dışı Bahis Operasyonu: 8 Şirkete Kayyum Atandı
-
Gündem7 gün önce
Konya’da 10 Yaşındaki Öğrencinin Boğazını Sıkma Faciası: Küçük Yusuf Yoğun Bakımda Hayat Mücadelesi Veriyor
-
Gündem3 gün önce
19 Yaşındaki Sırp TikTok Fenomeni Tijana Radonjic, Budva’da Deniz Paraşütü Kazasında Hayatını
-
Gündem1 hafta önce
Narin Güran Davasında İstinaf Onayı: Anne, Amca ve Ağabeyin Ağırlaştırılmış Müebbet Hapsi Kesinleşti