Bilim insanları “Angelina Jolie geni” uyarısı: Özellikle erkekler risk altında

Bilim insanları “Angelina Jolie geni” uyarısı: Özellikle erkekler risk altında

Tarih.Saat: 17 Ekim 2025 — 23:53 (Europe/Istanbul)
Okuma süresi: ~4 dakika

Yeni veriler, Angelina Jolie’nin kamuoyuna taşıdığı BRCA1 ve BRCA2 mutasyonlarına sahip erkeklerin agresif prostat kanseri geliştirme riskinin belirgin biçimde arttığını gösteriyor. Londra’daki Institute of Cancer Research (ICR) ve IMPACT çalışma grubu, BRCA taşıyıcılarının hedeflenmiş yıllık PSA taraması ile daha erken tespit edilebileceğini vurguluyor. Uzmanlar, aile öyküsü veya bilinen BRCA mutasyonu varsa erkeklerin doktorla görüşerek risk değerlendirmesi yaptırmasını öneriyor.

Haber ayrıntıları — ne bulundu, ne öneriliyor?

• Çalışmanın özü: ICR öncülüğündeki son analiz, BRCA1 veya BRCA2 mutasyonu taşıyan erkeklerde prostat kanserinin hem daha sık hem de daha agresif seyrettiğini ortaya koydu. Bazı analizlerde BRCA1 taşıyıcılarında agresif prostat kanseri riskinin üç katı seviyelerine çıktığı, BRCA2 taşıyıcılarında da benzer biçimde artmış bir risk görüldüğü bildirildi.

• Taramaya çağrı: Araştırmacılar, BRCA mutasyonu taşıyan veya ailesinde BRCA ile ilişkili kanser öyküsü olan erkeklerin 40 yaşından itibaren yıllık PSA testi gibi hedeflenmiş taramalara alınmasını öneriyor. Ulusal tarama programlarının (ör. NHS National Screening Committee) bu bulguları gözden geçirmekte olduğu belirtildi.

• Neden “Angelina Jolie geni”? Angelina Jolie’nin 2013’te BRCA1 taşıyıcısı olduğunu açıklaması, BRCA genleri hakkındaki farkındalığı dünya çapında artırdı. BRCA mutasyonları kadınlarda meme/over kanseri riskini artırmakla bilinse de erkek taşıyıcılar da prostat, pankreas ve nadiren erkek meme kanseri riskleri açısından etkililer.

• Uzman görüşü (kısa): ICR’den Prof. Ros Eeles ve diğer uzmanlar, sonuçları umut verici ancak tam uygulama için geniş veri ve sağlık politikası değerlendirmesi gerektiğini söylüyor; ayrıca PSA testinin genel nüfusta sınırlılıkları bulunduğu hatırlatılıyor (yanlış pozitifler, aşırı tanı riski).

Okuyucular için ne anlam ifade ediyor? (Pratik bilgi)

1. Aile öykünüzde meme, over veya prostat kanseri varsa bir genetik danışmana başvurmak akıllıca olabilir. BRCA testi, yalnızca kadınlara değil erkeklere de önerilebilir.

2. BRCA pozitif erkekler için doktorlar değerlendirme sonrası 40 yaşından itibaren hedeflenmiş PSA takibini önerebilir — ancak karar, risk-fayda tartışmasıyla verilmelidir.

3. PSA testinin sınırlamaları (yanlış pozitif/negatif, gereksiz biyopsi riski) nedeniyle toplu tarama yerine hedeflenmiş tarama yaklaşımı öne çıkıyor.

Uyarı: Bu haber bilgilendirme amaçlıdır. Tıbbi kararlar için lütfen uzman onkoloji/genetik doktorunuza danışın.