SON DAKİKA: Çin’in en gelişmiş uçak gemisi Fujian resmen hizmete girdi,

Tarih: 07 Kasım 2025
Saat: 10:03 (TSİ) — Reuters’in ilk yayınına göre.
Okuma süresi: 3 dakika

Çin Halk Kurtuluş Ordusu Donanması (PLAN), ülkenin üçüncü ve şimdiye kadarki en gelişmiş uçak gemisi Fujian (Type-003)’ı resmen donanmaya kattığını açıkladı. Törene ülke lideri Şi Jinping’in katıldığı, geminin elektromanyetik katapultlara sahip ilk Çin yapımı uçak gemisi olduğu ve bu yapısıyla bölgesel deniz gücü projeksiyonunu güçlendireceği bildirildi.

Detaylar — ne oldu, nerede ve kim katıldı?

Resmî törenin Hainan adası, Sanya’daki Yulin/Sanya deniz üssünde yapıldığı, törene Şi Jinping’in katıldığı ve gemiyi denetlediği devlet medyası aracılığıyla duyuruldu. Reuters, haberi 07 Kasım 2025 07:03 UTC (Türkiye saatiyle 10:03) olarak geçti. NavalNews ise commissioning (resmî hizmete alma) töreninin 5 Kasım 2025’te gerçekleştiğini aktarıyor; tören görüntüleri ve devlet haber ajansı bildirimleri benzer tarih aralığını işaret ediyor.

Teknik kapasite ve yenilikler

Fujian, Çin’in tamamen yerli tasarlayıp inşa ettiği ilk uçak gemisi kabul ediliyor ve elektromanyetik katapult (EMALS) sistemi taşıyan ilk Çin gemisi olmasıyla dikkat çekiyor — bu teknoloji ABD’nin en yeni Ford-sınıfı carrier’larından sonra dünyada sınırlı sayıda gemide mevcut. Katapult sistemi, daha ağır ve daha donanımlı uçakların gemiden kalkışına izin vererek hava kanadının menzil ve taşıma kapasitesini artırıyor. Gemiye denemeler sırasında J-35, J-15 türevleri ve KJ-600 tipleriyle kalkış-iniş testleri yapıldığı bildirildi.

Boyut, uçak kapasitesi ve güç kaynağı

Analistler Fujian’ın tam yüklü deplasmanının 80.000 tonun üzerinde olduğunu, taşıyabileceği uçak sayısının tahmini 40–60 arasında yer aldığını belirtiyor. Gemi nükleer değil — konvansiyonel (diesel) tahrikli; bu nedenle nükleer gemilere kıyasla seyir ömrü ve menzili sınırlı (tahmini 8.000–10.000 deniz mili civarı) ve düzenli ikmal gerektirecek.

Operasyonel hazır hale gelmesi zaman alacak

Uzmanlar ve açık kaynak izleyicileri, commissioning’in bir dönüm noktası olsa da Fujian’ın tam muharip kabiliyete ulaşmasının zaman alacağını vurguluyor. Reuters’ın aktardığına göre bazı uzmanlar bunun en az bir yıl daha sürebileceğini, çünkü hem havacılık hem gemi sistemlerinin hem de görev grubu lojistiğinin test edilip rutine sokulması gerektiğini söylüyor.

Stratejik anlamı — bölgesel ve küresel yansımalar

EM katapultlu bir carrier, Çin’in Tayvan Boğazı, Güney Çin Denizi ve geniş Pasifik’te daha uzun menzilli hava harekâtları yürütme kapasitesini artırıyor. Bu durum bölgesel aktörleri ve ABD-liderli deniz varlığını izleyen diplomatları ve askeri çevreleri yakından ilgilendiriyor; uzmanlar Fujian’ın özellikle hava keşif ve erken uyarı uçakları (KJ-600 gibi) ile birlikte kullanıldığında Çin’in deniz projeksiyonunu önemli ölçüde güçlendirebileceğini belirtiyor.

Kısa kronoloji

• 17 Haziran 2022: Fujian tersaneden denize indirildi (ilk suya indirme).

• Mayıs 2024: İlk deniz denemeleri bildirildi.

• 2024–2025: Çok sayıda deniz denemesi ve uçuş testleri yapıldı.

• 5–7 Kasım 2025: Resmî hizmete alma töreni; Şi Jinping törene katıldı ve gemiyi inceledi (haber kaynaklarına göre).

AVM, stadyum ve millet bahçelerine sığınak zorunluluğu — Yeni yönetmelik yürürlüğe girdi

fatihdoganmedya | 07 Kasım 2025, 11:30 (TSİ) · Okuma süresi: 4 dk

Özet: Resmî Gazete’de yayımlanan değişiklikle Sığınak Yönetmeliği güncellendi. Yeni düzenleme; alışveriş merkezleri (AVM), 5.000+ seyirci kapasiteli stadyum ve kapalı spor salonları ile belli büyüklüğün üzerindeki millet bahçelerini sığınak kapsamına alıyor. Mevcut sığınaklar denetlenecek, yeni yapılacak projelerde sığınak şartları hemen yürürlüğe girecek

Ne değişti? Kısa, net cevap

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı koordinasyonunda hazırlanan ve 7 Kasım 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Sığınak Yönetmeliği değişikliği; AVM, metro tünelleri, belirli büyüklükteki millet bahçeleri ve yüksek kapasiteli stadyum/kapalı spor salonlarını açık/kapalı alan ayrımı gözetmeksizin sığınak zorunluluğu kapsamına aldı. Ayrıca yeni yapılacak konut, yurt, hastane ve bazı sanayi tesislerine de güncel sığınak standartları getirildi.

Öne çıkan maddeler (kısa liste)

• Stadyum ve kapalı spor salonları: 5.000 ve üzeri seyirci kapasiteli yeni stadyum/kapalı salonlarda seyirci kapasitesinin en az %3’ü oranında sığınak yapılması zorunlu.

• Millet bahçeleri: 15.000 m² üzerindeki millet bahçelerinde, alanın en az %3’ü oranında yeraltı sığınağı yapılması şartı getirildi; daha küçük alanlarda ise Bakanlık / AFAD uygun gördüğünde uygulanacak.

• AVM, metro, kapalı otopark vb.: Alışveriş merkezleri, metro tünelleri ve kapalı otopark gibi yoğun kullanılan kamu/özel alanlar yönetmelik kapsamına alındı; yeni projelerde sığınak şartları aranacak.

• Mevcut sığınaklar: Tüm mevcut özel ve genel sığınaklar 1 yıl içinde denetlenecek; standartlara uymayanlar yenilenecek veya raporlanacak.

Bakanlıktan ne söylendi?

Bakan Murat Kurum ve ilgili birimler, yönetmeliğin “günümüz ihtiyaç ve koşullarına göre” yenilendiğini; amaçlarının halkın güvenliğini güçlendirmek ve afet/kriz anlarında kullanılabilir sığınak altyapısını yaygınlaştırmak olduğunu açıkladı. Bakanlığın açıklamasına göre yeni düzenlemeler Resmî Gazete ile yürürlüğe girdi; mevcut yapılar için kademeli uyum süreci tanındı.

Kimler doğrudan etkilenecek?

• Projeye yeni başlayacak AVM, stadyum, metro, millet bahçesi, konut, yurt, hastane ve büyük sanayi yatırımları: Ruhsat aşamasında yeni sığınak şartlarını sağlayacak belge ve proje sunmak zorunda.

• Mevcut AVM ve stadyum işletmecileri, millet bahçesi uygulayıcıları: Denetimler sonucunda eksiklik çıkarsa iyileştirme yükümlülüğü ve/veya idari yaptırımlarla karşılaşabilirler.

Uygulama takvimi ve yaptırımlar

Resmî Gazete metnine göre yönetmelik “yayımı tarihinde yürürlüğe girer”; ancak mevcut binalar için geçiş/uyum süreci öngörülüyor. Haber kaynakları ve Bakanlık açıklamaları, bazı mevcut yapıların 2028’e kadar standarda kavuşturulması yönünde bir takvim işaret ediyor. Denetimler, valilikler ve ilgili kurumlar tarafından planlanacak.

Not (çıkarımsal): Uygulama maliyeti ve süreçler şehirden şehre farklılık gösterebilir; özellikle mevcut yapıların yeraltı sığınaklarına uyarlanması teknik ve bütçe gerektiren bir işlem olduğundan, işletmeciler ve belediyeler ortak planlama yapacaklardır. (Bu ifade, haber kaynaklarının yorumları ve mevzuatın uygulama biçimi üzerine yapılmış mantıklı bir çıkarımdır.)

Ne yapmalı? (İşletme / kamu yöneticileri için hızlı kontrol listesi)

1. Ruhsat/plan süreçlerinde Sığınak Yönetmeliği hükümlerini proje dosyasına ekleyin.

2. Mevcut yapılar için denetim ve raporlama planı hazırlayın; eksiklikleri ivedilikle tespit edip bütçe planına alın.

3. Millet bahçeleri gibi açık alan projelerinde altyapı ve yeraltı kullanım planlarını erken aşamada tasarlayın (3% kuralına dikkat).

Ozan Elektronik Para A.Ş.’ye yönelik yeni operasyon: 11 gözaltı, 72 milyon TL’ye el konuldu

• Tarih / Saat: 07 Kasım 2025, 09:30 (İstanbul)

• Okuma süresi: 4 dakika

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yürüttüğü mali ve organize suç soruşturması kapsamında şirketle bağlantılı 16 şüpheliden 11’i hakkında gözaltı kararı verildi; yeni operasyon kapsamında 72 milyon TL değerindeki malvarlığına el konduğu bildirildi.

Haber metni:
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturmada bugün yapılan ikinci dalga operasyonda, Ozan Elektronik Para A.Ş. ile ilişkili olduğu belirtilen 16 şüpheliden 11’i hakkında gözaltı kararı verildi. Yetkililer, soruşturma kapsamında yaklaşık 72 milyon TL değerindeki bazı malvarlıklarına el konulduğunu açıkladı.

Soruşturma kapsamındaki iddialar arasında “pos tefeciliği”, yasa dışı bahis aracılığıyla elde edilen gelirlerin aklanması ve yüksek hacimli şüpheli finansal işlemler yer alıyor. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı soruşturmanın mali boyutunu ve elde edilen delilleri değerlendiriyor.

Şirketle ilgili soruşturmada daha önce 31 Ekim 2025 tarihinde kayyım ataması yapılmış, o dalgada toplam yaklaşık 402 milyon TL değerindeki malvarlığına el konulduğu açıklanmıştı. Bu gelişmeler savcılık dosyası kapsamında değerlendiriliyor.

Daha önce yürütülen soruşturmanın ilk aşamasında gözaltına alınan kişilerden bazıları tutuklanmış; önceki dalgada gözaltına alınan sekiz kişiden altısı tutuklanmıştı

 arka plan 

• Soruşturma makamı: İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı (Terörizmin Finansmanının Önlenmesi ve Aklama Suçu Soruşturma Bürosu).

• Bugünkü operasyon: 16 şüpheliden 11’i için gözaltı kararı, 72 milyon TL’lik el koyma.

• Önceki dalga (31 Ekim 2025): Kayyım atandı; 402 milyon TL’lik el koyma.