Gündem
Bakan Fidan’dan Kritik İsrail Uyarısı: “Jetlerimiz Karşılaşabilir”
Açıklaması:
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Suriye hava sahasında Türk ve İsrail jetlerinin karşılaşma riskine dikkat çekerek, ABD–Rusya modeline benzer bir çatışmasızlık mekanizmasının İsrail ile de kurulması gerektiğini vurguladı.
Özet
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 18 Nisan 2025’te AK Parti Genel Merkezi’nde düzenlenen bölge milletvekilleri toplantısında, Suriye üzerinde yürütülen operasyonlar sırasında Türk ve İsrail jetlerinin karşılaşma ihtimalinin ciddi bir güvenlik riski oluşturduğunu belirtti . Fidan, geçmişte ABD ve Rusya ile kurulan çatışmasızlık mekanizmalarına benzer şekilde, aynı düzeyde teknik irtibat kanallarının İsrail ile de tesis edilmesi gerektiğini vurguladı .
Suriye Hava Operasyonları ve Riskler
Türkiye, Suriye sahasında PKK/PYD hedeflerine yönelik hava operasyonlarını sürdürürken, bölgede İsrail’in de hava harekâtlarını aktif tuttuğu biliniyor . Fidan, “Bizim jetlerimiz de İsrail jetleri de oraya gidip geliyor. Karşılıklı çatışmasızlık konusunda geçmişte ABD ve Rusya ile de kurduğumuz mekanizmalar vardı” diyerek, operasyonların kesintisiz devamı için yeni bir irtibat hattının zorunlu olduğunu ifade etti .
Fidan’ın Uyarısının Özeti
-
Karşılaşma İhtimali: Türk ve İsrail savaş uçaklarının Suriye semalarında birbirleriyle “karşılaşabileceğine” dikkat çekildi .
-
Çatışmasızlık Mekanizması Talebi: Daha önce ABD ve Rusya ile geliştirilen deconfliction (çatışmasızlık) mekanizmalarının İsrail’i de kapsayacak şekilde genişletilmesi gerektiği vurgulandı .
-
Teknik Düzeyde Temas: Bu mekanizmanın işletilebilmesi için taraflar arası hava trafik kontrolü ve iletişim kanallarında doğrudan teknik temasların kurulmasının “normal” olduğu ifade edildi .
Önerilen Çözüm: Çatışmasızlık Mekanizması
-
Ortak Gözlem Noktaları: Türk ve İsrail jetlerinin uçuş rotaları, ortak bir merkezde takip edilerek olası yanılmaları en aza indirme.
-
Havalı Haberleşme Hatları: Uçuş emniyeti amacıyla her iki tarafın radar ve telsiz kontrolleri arasında kesintisiz irtibat.
-
Periyodik Askeri Gözetim Toplantıları: Haftalık veya aylık teknik heyet görüşmeleriyle tehlike alanlarının anlık güncellenmesi .
-
Üçüncü Taraf Aracılığı: Daha önce ABD ve Rusya ekseninde işletilen mekanizmanın benzeri, uluslararası bir ara bulucu (örneğin NATO veya Birleşmiş Milletler) gözetiminde de kurulabilir .
Bölgesel ve Diplomatik Bağlam
-
ABD ve Rusya İlişkileri: Fidan, İsrail’in arkasındaki “nükleer güç sahibi ABD” faktörünün bölgesel dengeleri zorladığını belirtti ve Arap ülkeleriyle birlikte Washington’a baskı yapılması gerektiğini söyledi .
-
Gazze ve İnsanî Drama: İsrail’in Gazze’deki bombalama, ablukaya alma ve göçe zorlama stratejilerinin “bölgesel barışı tehdit ettiğini” yineleyen Fidan, Arap ligleri ve Türkiye’nin diplomatik temaslarını sürdürdüğünü aktardı .
-
PKK/PYD Süreci: PYD’nin Suriye rejimiyle yaptığı anlaşmanın takibine dikkat çeken Fidan, PKK’nın “fesih çağrısına uymasının” bölgesel istikrar için kritik olduğunu ifade etti .
Sonuç ve Değerlendirme
Türkiye’nin Suriye sahasındaki operasyonları sürerken, benzer çıkar dengelerine sahip İsrail’le yaşanabilecek muhtemel hava temasları, geniş çaplı bir diplomatik ve teknik hazırlık gerektiriyor. Fidan’ın işaret ettiği çatışmasızlık mekanizması adımı, olası provokasyonları engellemek ve bölgede istikrarı korumak için önemli bir araç olarak öne çıkıyor. Bu önerinin hayata geçmesi, yalnızca askeri seviyede değil, diplomatik kanalların açık tutulmasıyla da doğrudan ilişkilidir.