AYM, “sokak hayvanları” düzenlemesinin gerekçesini açıkladı — Gerekçeli karar: “Kamu sağlığı ve popülasyon kontrolü” vurgusu

AYM, “sokak hayvanları” düzenlemesinin gerekçesini açıkladı — Gerekçeli karar: “Kamu sağlığı ve popülasyon kontrolü” vurgusu

FatihDoganMedya | 1 Aralık 2025 — 18:30 (TSİ) · Okuma süresi: 3 dk

: Anayasa Mahkemesi (AYM), 7527 sayılı kanunla 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nda yapılan değişikliklere ilişkin iptal başvurusunu reddetti; gerekçeli kararda kamu sağlığının korunması, hayvan popülasyonunun kontrolü ve mevzuatın bu amaçla sınırlı düzenlemeler getirmesinin Anayasa’ya aykırı bulunmayacağı vurgulandı. Mahkemenin çoğunluk kararında bazı düzenlemelerin uygulamaya ilişkin yetki ve sınırlar içinde değerlendirildiği; karşı oy yazılarında ise hayvanların korunması ve anayasal değerleriyle ilgili farklı görüşler yer aldı.

Ana başlıklar — ne kararlaştırıldı, neden önemli?

• Hangi kanun? 7527 sayılı “Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile 5199 sayılı Kanun’un bazı hükümlerine yapılan değişikliklere karşı açılan iptal başvurusu AYM tarafından reddedildi.

• Gerekçe özeti: Kararda temel olarak kamu sağlığının korunması, insan yaşamı ve güvenliğinin gözetilmesi ile hayvan popülasyon yönetimi gerekçeleri öne çıktı; düzenlemenin belirli şartlarda hayvanların barındırılması, rehabilitasyonu ve —mevzuatın öngördüğü dar koşullarda— ötenazi uygulanmasını mümkün kıldığı; bunun anayasal sınırlar içinde kaldığı belirtildi.

• Mahkeme dilinde tartışma: Gerekçede mevzuatın uygulanabilirliği ve kamu yararı ağırlıklı değerlendirildi; bazı haber ve yorumlarda kararın hayvanları “eşya” kontekstinde ele aldığı değerlendirmeleri yer aldı; konunun hukuk ve etik boyutunda tartışmaların süreceği belirtiliyor.

Kararın parlamentosal ve uygulama boyutuna etkileri

1. Belediyelerin sorumlulukları: Yazılı düzenlemeler doğrultusunda belediyelerin sokak hayvanlarını bakımevlerine alma, kısırlaştırma ve kayıt altına alma yükümlülükleri ile denetim mekanizmaları devam edecek; Mahkeme, uygulanmayla ilgili yetki ve yaptırımları hukuki çerçeve içinde değerlendird

2. Ötenazi tartışması: Gerekçede, yalnızca sağlık, ızdırap ve kamu güvenliği gibi dar ölçütler sağlandığında ötenazinin mümkün olabileceği vurgulandı; bu hükmün Anayasa’ya aykırı olmadığı kanaati çoğunluk tarafından benimsendi. Karar birçok sivil toplum kuruluşu ve veteriner meslek örgütünün itiraz ve sert karşı oylarına konu oldu.

3. Karşı oylar ve hukuk çevresi: Karara ilişkin ayrıntılı şerh ve karşı oylar, hayvanların korunması ile ilgili anayasal değerlerin nasıl yorumlanacağı konusunda mahkeme içi görüş ayrılıklarını gözler önüne seriyor; iki üyenin kapsamlı karşı oy yazdığı bildirildi.

Neden tartışma yaratıyor?

• Etik ve hukuk çatışması: Bir tarafta kamu sağlığı ve yaşam güvenliği gerekçesi; diğer tarafta hayvan hakları savunucularının “yaşam hakkı, korunma ve şiddet görmeme” talepleri. Kararın gerekçesi hukuk camiasında ve kamuoyunda yoğun şekilde tartışılıyor.

• Uygulama riski: Sokak hayvanı popülasyonuna dair nüfus/tahmin verilerinin çelişkili olması ve bakımevi kapasitesinin yetersizliği eleştiriliyor; mahkeme de gerekçesinde bu tür uygulama sonuçlarını değerlendirmiş.