Avrupa Birliği’nden İsrail’e gözdağı: Yaptırım tehdidi masada kalmaya devam edecek

Avrupa Birliği’nden İsrail’e gözdağı: Yaptırım tehdidi masada kalmaya devam edecek

Tarih / Saat: 21 Ekim 2025, 14:30 (İstanbul)
Okuma süresi: 3 dakika

Avrupa Birliği, Gazze’deki insani kriz ve uluslararası hukuk iddiaları nedeniyle İsrail’e yönelik olası yaptırımları şimdilik uygulamasa da bu seçeneği tamamen kaldırmadığını bildirdi. Brüksel’de yapılan görüşmeler, ticari ayrıcalıkların kısmi askıya alınması, hedefli şahıs yaptırımları ve araştırma fonlarına erişimin sınırlandırılması gibi seçeneklerin hâlâ değerlendirildiğini gösteriyor.

Haber Metni

Brüksel — Avrupa Birliği (AB), İsrail’e karşı uygulanabilecek yaptırımları şu an için hayata geçirmese de bu seçeneği masada tutmaya devam ediyor. Blok, Gazze’deki insani durum ve uluslararası hukuk ihlalleri iddialarına ilişkin baskıyı sürdürmek için farklı tedbirleri tartışıyor.

Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen, Avrupa Parlamentosu’nda yaptığı konuşmada hükümetteki bazı aşırı eğilimli bakanlara yönelik hedefli önlemler ve ticari ayrıcalıkların kısıtlanmasına dair öneriler sunacağından söz etti; bu, Komisyon’un konuyu aktif tutma niyetini gösteriyor. Ancak bu tür önlemler üye ülkelerin desteğine bağlı olduğundan uygulanması siyasi pazarlıklara tabi.

Masada duran seçenekler

• AB–İsrail ticari ayrıcalıklarının kısmi veya tam askıya alınması (tercihli tarifelerin gözden geçirilmesi).

• Bazı İsrailli yetkililere yönelik hedefli seyahat ve mali kısıtlamalar (vize yasakları, malvarlığı dondurma).

• AB fonlarına erişimin sınırlandırılması; belirli şirket ve kurumların Avrupa araştırma ve eğitim programlarından men edilmesi.

• Silah satışları ve savunma işbirliklerinin gözden geçirilmesi/askıya alınması çağrıları.

AB içindeki dengeler

Üye ülkeler arasında net bir görüş birliği yok. İrlanda, İspanya ve bazı ülkeler daha sert önlemler isterken; Almanya ve bazı üyeler daha temkinli kalmayı tercih ediyor. Dışişleri bakanlarının Lüksemburg toplantısında Gazze’deki durumun “kırılgan” olduğu, bu yüzden yaptırımların derinleştirilmeden önce diplomatik seçeneklerin değerlendirilmesi gerektiği vurgula

Siyasi ve hukuki boyu

Avrupa Parlamentosu’nda kabul edilen metinler, Gazze’de olası savaş suçu iddialarının soruşturulması ve sorumluların hesap vermesi yönünde güçlü çağrılar içeriyor. Bu siyasi baskı, Komisyon’un ticari ayrıcalıkları ve hedefli yaptırımları masaya getirmesinde etkili oluyor.

Sivil toplum baskısı

Human Rights Watch ve Amnesty gibi insan hakları kuruluşları AB’yi daha hızlı ve kapsamlı adımlar atmaya çağırdı; bazı örgütler AB–İsrail serbest ticaret anlaşmasının askıya alınmasını açıkça talep etti. Bu talepler, Brüksel’deki tartışmaları etkileyen önemli unsurlardan biri.

Olası ekonomik ve diplomatik sonuçlar

Tercihli ticaret rejiminin askıya alınması halinde özellikle tarım ve yüksek teknoloji ihracatı etkilenecek; ayrıca araştırma fonlarına erişimde kısıtlar, üniversite ve sanayi işbirlikleriyle Ar-Ge projelerinde sekteye yol açabilir. Diplomatik olarak ise AB–İsrail ilişkilerinde uzun vadeli itibar ve işbirliği zarar görebilir. Ancak somut adımların hayata geçirilmesi üye devletlerin siyasi iradesine bağlı.

Ne bekleniyor?

AB Komisyonu’nun önerileri, Avrupa Konseyi ve Parlamento’daki tartışmalar ile üye devletlerin tutumlarına göre şekillenecek. Uluslararası kurumların raporları ve sahadaki insani gelişmeler, Brüksel’deki karar alma sürecini hızlandırabilir veya yavaşlatabilir.

Kısa değerlendirme: AB’nin yaptırım tehdidini masada tutması, diplomasi ve siyasi baskıyı bir arada kullanma stratejisinin parçası. Gerçek yaptırımların uygulanıp uygulanmayacağı ise hukuki zemin, AB içindeki siyasi uzlaşma ve sahadaki gelişmelere bağlı olacak.

— FatihDoganMedya