ABD’den Dev Gazze Planı: 20 Yıllık, 112 Milyar Dolarlık Yeniden İnşa İddiası

ABD’den Dev Gazze Planı: 20 Yıllık, 112 Milyar Dolarlık Yeniden İnşa İddiası

Tarih: 20 Aralık 2025 | Okuma Süresi: 4 dk| saat: 1300

Son dakika: Amerikan basınında yer alan iddialara göre, Washington yönetimi Gazze Şeridi’nin geleceği için kapsamlı ve uzun vadeli bir plan hazırlığı içerisinde. Planın, 20 yıla yayılan ve 112 milyar doları bulması öngörülen dev bir yeniden inşa projesini içerdiği ileri sürülüyor.

Planın Ana Hatları ve İddialar

ABD basınında dolaşıma giren iddialara göre, Başkan Donald Trump yönetimi tarafından hazırlanan plan, Eylül 2025’te açıklanan 20 maddelik barış planının bir uzantısı niteliğinde. Söz konusu barış planı, savaşın derhal durdurulması, esirlerin değişimi, Gazze’nin silahtan arındırılması ve uluslararası denetimde geçiş yönetimi gibi adımları içeriyordu. İddia edilen yeni çerçeve ise, bu siyasi ve güvenlik yapılanmasının ardından devreye girecek ekonomik ve fiziki yeniden inşa sürecinin detaylarını ortaya koyuyor.

Planın, bölgeyi kalıcı olarak istikrara kavuşturmayı ve halkın yaşam koşullarını temelden iyileştirmeyi hedeflediği belirtiliyor. Bu kapsamda, yıkılan altyapının (su, elektrik, kanalizasyon) tamiri, hastanelerin ve kamu tesislerinin rehabilitasyonu, enkaz kaldırma ve ulaşım ağlarının yeniden açılması gibi acil ihtiyaçlardan, uzun vadeli ekonomik kalkınma projelerine uzanan geniş bir yelpazede yatırımlar öngörülüyor.

Resmi Planlar ve Finansman Arayışı

Resmi ABD belgelerinde 112 milyar dolarlık bir rakam teyit edilmese de, Gazze’nin yeniden inşasının onlarca milyar dolar seviyesinde bir finansman gerektirdiği uluslararası kuruluşlar tarafından kabul ediliyor.

· Ekonomik Kalkınma ve Yönetişim Modeli: Trump’ın Eylül 2025’te açıkladığı resmi plan, Gazze’yi “radikalleşmeden arındırılmış, terörden uzak bir bölge” haline getirmeyi ve halkın yararına yeniden geliştirmeyi taahhüt ediyor. Plan, bölgenin geçici olarak bağımsız “teknokratlardan oluşan bir Filistin komitesi” tarafından, Başkan Trump’ın başkanlık edeceği uluslararası bir “Barış Kurulu” denetiminde yönetilmesini öngörüyor.
· Alternatif Planlar: Mısır diplomasisi tarafından hazırlanan ve Mart 2025’te Arap Ligi tarafından onaylanan alternatif bir kalkınma planı ise 53 milyar dolarlık bir maliyet ve beş yıllık bir süre öngörüyordu. Ancak bu plan, Washington ve Tel Aviv tarafından reddedilmişti.

Uygulamanın Önündeki Büyük Engeller

Böylesine büyük ölçekli bir planın hayata geçirilmesi önünde birçok önemli engel bulunuyor.

· Finansman: 112 milyar dolar gibi devasa bir yatırımın nasıl karşılanacağı belirsizliğini koruyor. Uluslararası bağışçılar, bağışlarını planın başarı şansına ve siyasi koşullara bağlayabilir.
· Güvenlik: Planın temel dayanağı, Gazze’de Hamas’ın silahlı yapılanmasının kalıcı olarak etkisiz hale getirilmesi. Ancak Hamas’ın, kamu hizmetleri ağı ve sosyal yardım kuruluşları üzerindeki derin nüfuzunun nasıl kırılacağı, planın en kritik ve zorlu aşamalarından biri olarak görülüyor.
· Bölgesel ve Uluslararası Mutabakat: ABD’nin öncülük ettiği plan, başta Mısır ve Ürdün olmak üzere bölge ülkelerinin tam desteğini almak zorunda. Özellikle Türkiye’nin, İsrail’in kesin itirazları nedeniyle öngörülen uluslararası stabilizasyon gücüne katılımının engellenmesi, bölgesel işbirliğindeki çatlakları gözler önüne seriyor.

Bölge Ülkelerinin Tutumu ve Türkiye’nin Konumu

Arap dünyasının Gazze planlarına yaklaşımı karmaşık bir tablo ortaya koyuyor. Ocak 2025’te Trump tarafından gündeme getirilen ve Gazze’yi bir “Riviera”ya dönüştürerek Filistinlileri başka yerlere yerleştirmeyi öngören ilk plan, bölge ülkeleri tarafından toptan reddedilmişti. Bu plan, özellikle nüfusunun yaklaşık %70’i Filistin kökenli olan Ürdün için kabul edilemez olarak görülmüştü.

Eylül ayındaki yeni plana tepkiler daha ılımlı olsa da, temkinlilik hakim. Sekiz bölge ülkesinin dışişleri bakanları, planın açıklandığı gün yaptıkları ortak açıklamada, Gazze ve Batı Şeria’yı kapsayan bağımsız bir Filistin devletinin kurulması gerekliliğinin altını çizdi.

Türkiye ise, barış planının garantörlerinden biri olmasına ve bölge istikrarına askeri ve insani katkı sağlama isteğini açıkça beyan etmesine rağmen, İsrail’in kesin vetosu nedeniyle Gazze’de konuşlandırılması planlanan çok uluslu güce dahil edilmiyor. İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Sa’ar, Türkiye’nin katılımının “makul olmadığını” ve buna asla izin vermeyeceklerini kamuoyuna duyurdu.

Sonuç: Belirsizlik Süreci Devam Ediyor

ABD basınında dolaşıma giren 112 milyar dolarlık iddia, Gazze’nin geleceğine dair tartışmaları yeniden alevlendirdi. Resmi belgelerde bu rakam doğrulanmasa da, Gazze’nin yeniden inşasının tarihi bir çaba ve muazzam bir kaynak gerektireceği açık.

Planın başarısı, yalnızca finansmanın bulunmasına değil, aynı zamanda köklü bir güvenlik dönüşümünün sağlanmasına, bölgesel aktörler arasında sağlam bir işbirliği kurulmasına ve en önemlisi, Gazze halkının ihtiyaç ve taleplerini merkeze alan sürdürülebilir bir yönetişim modelinin hayata geçirilmesine bağlı olacak.

Özetle:

· İddia: ABD basını, Washington’un Gazze için 20 yıllık, 112 milyar dolarlık bir yeniden inşa planı hazırladığını öne sürüyor.
· Resmi Plan: Eylül 2025’te açıklanan 20 maddeli ABD planı, altyapının onarımını ve ekonomik kalkınmayı öngörüyor, ancak spesifik bir toplam bütçe belirtmiyor.
· Zorluklar: Finansman, Hamas’ın etkisinin sona erdirilmesi ve bölge ülkelerinin tam desteği başlıca engeller.
· Türkiye: Planın garantörü olmasına rağmen, İsrail’in itirazı nedeniyle öngörülen uluslararası stabilizasyon gücüne katılamıyor.