ABD Suriye’den Çekiliyor: Nedenleri, Süreci ve Bölgesel Etkileri

Açıklama (Description): 17 Nisan 2025 itibarıyla başlayan ABD askerî çekilmesiyle Suriye’deki ABD varlığı 2.000’den 1.400’e iniyor. Kararın nedenleri, süreci ve Türkiye, SDG, İsrail ile Rusya’nın tepkileri bu makalede.

Özet: 17 Nisan 2025’te yayınlanan New York Times kaynaklı bir Reuters haberi, ABD’nin kuzeydoğu Suriye’deki asker sayısını 2.000’den 1.400’e düşürmek amacıyla üç küçük operasyon üssünü kapatmaya başladığını duyurdu  Bu adım, Pentagon’un küresel askeri dağılımını gözden geçiren bir inceleme çerçevesinde, Orta Doğu’daki varlığını yeniden yapılandırma ve kaynaklarını yeniden tahsis etme stratejisinin bir parçası olarak değerlendiriliyor . Çekilme süreci, bölgedeki operasyonel yükü hafifletirken Türkiye, Rusya, İran, Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ve İsrail başta olmak üzere tüm bölgesel aktörler nezdinde yeni gündem maddeleri yaratıyor.

Giriş

ABD, 17 Nisan 2025’te başlayan ilk adımla Suriye’deki birliklerini azaltmaya başladı  İki üst düzey Amerikalı yetkiliye dayandırılan habere göre, sekiz küçük operasyondan üçünün kapatılması kararı alındı  Böylece Suriye’deki Amerikan askeri varlığı yaklaşık yüzde 30 oranında azaltılarak 2.000’den 1.400’e düşürülecek.

Çekilmenin Sebepleri

Küresel Askeri Postür İncelemesi

Pentagon, Savunma Sekreteri Pete Hegseth önderliğinde yürüttüğü küresel askeri yerleşim incelemesi kapsamında, Orta Doğu’daki konumunu gözden geçiriyor . Bu değerlendirme, artan maliyetler, bölgesel gerilimler ve Pekin ile Moskova’ya odaklanma ihtiyacı doğrultusunda güç dengelerinin yeniden tanımlanmasını amaçlıyor

DEAŞ’a Karşı Mücadelede “Hedef Gerçekleştirildi” Algısı

Washington yönetimi, IŞİD’in toprak kaybının büyük oranda sağlanması ve gerilla saldırılarının bölge dışı iş birlikleriyle caydırılması neticesinde Suriye’deki misyonun asli hedeflerinin yerine getirildiği düşüncesinde . Bu bakış açısı, asker sayısının kısmen azaltılmasını haklı gösteren temel argüman olarak öne çıkıyor.

Çekilme Süreci

Üslerin Kapatılması ve Sayısal Azalma

ABD ordusu, Suriye’nin kuzeydoğusunda konuşlu sekiz küçük operasyondan üçünü kapatma kararı aldı . Bu kapanışla birlikte asker mevcudu 2.000’den yaklaşık 1.400’e çekilecek

Gelecek Planları

Bazı kaynaklar, varlığın daha da konsolide edilerek kısa dönemde 1.000’e kadar düşürülmesinin değerlendirildiğini belirtiyor  Ancak bölgedeki gerilimler ve stratejik belirsizlikler, kesin tarih ve kapsam konusunda hâlen spekülasyona açıktır.

Bölgesel Tepkiler

SDG’nin Bilgilendirilmediği İddiası

Kürtlerin önderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri (SDG), çekilme planları hakkında resmi olarak bilgilendirilmediğini açıkladı . SDG sözcüsü Farhad Shami, “Tabii ki IŞİD ve diğer kötü niyetli güçler, ABD çekildiğinde 2014 öncesi duruma dönmek için fırsat kolluyor” sözleriyle endişesini dile getirdi

IŞİD’in Yeniden Canlanma Riski

SDG, ABD askerlerinin bölgeyi terk etmesinin IŞİD’in yeniden güç toplamasına zemin hazırlayabileceği uyarısında bulundu US News. Bu bağlamda, bölgesel güvenlik açığına karşı tüm tarafların iş birliği yapması çağrısı yapıldı.

İsrail’in Etkisizleştirme Çabaları

İsrail, Türkiye’nin bölgedeki nüfuzunu dengelemek için Rus askeri üslerinin korunmasını savunurken, ABD’nin tamamen çekilmesini engellemeye çalışıyor  Tel Aviv yönetimi, Suriye’nin zayıf ve merkezsiz kalmasının stratejik açıdan kendisine avantaj sağlayacağını öne sürüyor

Rusya’nın Stratejik Konumunu Koruma İsteği

Rusya, Suriye’deki Tartus deniz üssü ve Hmeimim hava üssünde varlığını sürdürme niyetinde olduğunu bildirdi  Moskova, “çekilme” söylemlerine rağmen sahadaki iki ana üssünden çekilmeyeceğini belirterek stratejik avantajını korumayı hedefliyor

İnsani ve Güvenlik Endişeleri

ABD’nin sahadaki desteğini kısmen azaltması, Al-Hol ve Roj kamplarında tutulan IŞİD bağlantılı kişilerin yönetiminde aksamalar yaratabilir . Geçen yıl Suriye’ye sağlanan 460 milyon dolarlık insani yardım kesintisi, gıda, sağlık ve barınma hizmetlerinde kritik bozulmalara yol açmıştı; bu da kamp içi huzursuzluk ve hastalık riskini artırıyor

Sonuç

ABD’nin Suriye’de başlattığı askerî çekilme, bölgesel güç dengesini yeniden şekillendirecek kritik bir adımdır. Erkenden bilgilendirilmemiş SDG, IŞİD’in potansiyel yükselişinden, İsrail ve Rusya ise kendi stratejik çıkarlarından endişe duyuyor. Bir sonraki aşamada, geri çekilme takvimi, Türkiye ile koordinasyon, BM ve bölgesel aktörlerle yapılacak anlaşmalar belirleyici olacak. Gelişmeler yakından izlenmeli; kaotik bir boşluk yaşanmasının önüne geçmek için diplomatik ve insani iş birliği artırılmalıdır.