2 Nisan Boykotunun Etkisi: Detaylı Analiz ve Sonuçlar

Açıklama:
2 Nisan’da başlatılan tüketim boykotunun ekonomik ve sosyal etkileri Toplum Çalışmaları Enstitüsü’nün hazırladığı detaylı raporla ortaya kondu. AVM yoğunluğu, satış düşüşleri ve tüketim talebinde yüzde 26’lık azalma gibi bulgular makalemizde…

Giriş

2 Nisan 2025 tarihinde, üniversite öğrencileri ve siyasi liderlerin çağrısıyla başlatılan tüketim boykotu, Türkiye genelinde tüketim alışkanlıklarını ve ekonomik verileri derinden etkiledi. Toplum Çalışmaları Enstitüsü tarafından hazırlanan “Boykot Etki Analizi” raporu, boykotun sosyal ve ekonomik yansımalarını ortaya koyarken, özellikle İstanbul ve Ankara’daki AVM’lerde gözlemlenen farklılıkları ve satışlardaki düşüşü detaylandırdı.

Boykotun Arka Planı ve Amacı

Boykot çağrısı, siyasi ve toplumsal tartışmaların yoğunlaştığı bir dönemde ortaya çıktı. CHP lideri Özgür Özel’in çağrısına ve üniversite gençlerinin desteklediği bu eylem, özellikle hükümetin politikalarını ve bazı yolsuzluk iddialarını protesto etmek amacıyla başlatıldı. Bu ekonomik eylem; halkın, markaların ve esnafların tüketim davranışlarına yansırken, siyasi ayrışmaların tüketim alışkanlıklarına etkisini de gözler önüne serdi.

Raporun Uygulanan Yöntemi

Toplum Çalışmaları Enstitüsü, boykotun etkisini ölçmek için üç temel veri kaynağı kullandı:

• Google Maps “Popüler Zamanlar” Verileri:
  İstanbul ve Ankara’daki alışveriş merkezlerinde (AVM) ziyaretçi yoğunluklarını ölçerek, 2 Nisan ile 3 Nisan arasındaki değişim analiz edildi.

• Yüz Yüze Görüşmeler:
  Ankara’da esnaf ve işletme çalışanlarıyla yapılan 384 görüşme, boykotun iş hacmi ve satışlar üzerindeki etkisini ortaya koydu.

• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İstatistikleri:
  Maaş ödemeleri hariç tutulduğunda, bayram öncesi tüketim talebindeki değişiklikler incelendi.

Bu yöntem sayesinde, boykotun bölgesel ve sektörel etkileri kapsamlı bir şekilde değerlendirilebildi.

AVM Yoğunluğundaki Farklılıklar

CHP ve AKP Destekli Bölgelerdeki Farklı Yansımalar

Araştırmaya göre, boykotun etkileri, siyasi destek dağılımına göre değişiklik gösterdi:

• CHP’nin Güçlü Olduğu Bölgeler:
  Şişli, Beşiktaş ve Sarıyer gibi bölgelerde, 2 Nisan günü yaşanan düşük ziyaretçi yoğunluğu, 3 Nisan’da yüzde 28’e varan artışlarla telafi edildi. Bu durum, muhalefet seçmeninin boykota daha yüksek oranda katılım gösterdiğini ortaya koyuyor.

• AKP’nin Güçlü Olduğu Bölgeler:
  İstanbul’un Güngören, Başakşehir ve Esenyurt ilçelerinde ise 3 Nisan’da yalnızca yüzde 3 civarında hafif bir artış gözlemlendi. Bu veriler, boykotun siyasi taban etkisinin bölgeler arasında farklılık yarattığını gösteriyor.

Satışlarda ve Tüketimde Oluşan Düşüş

İşletmelerde Satışlarda Düşüş

Ankara’da yapılan yüz yüze görüşmeler sonucunda elde edilen veriler, işletme büyüklüğüne göre satışlarda ciddi farklılıklar olduğunu ortaya koydu:

• Küçük İşletmeler (1-5 Çalışan):
  Yaklaşık yüzde 47,5 oranında satış düşüşü bildirildi.

• Büyük İşletmeler (11 ve Üzeri Çalışan):
  Satışlarda yüzde 56’ya varan düşüş yaşandı.

Genel Tüketim Talebinde Azalma

Merkez Bankası verilerine göre, maaş ödemeleri ve dönemsel etkiler (örneğin bayram öncesi alışveriş artışı) filtrelendiğinde, 2025 yılında tüketim talebinde bayram öncesine göre yüzde 26’lık belirgin bir düşüş saptandı. Bu sonuç, boykotun ekonomik etkilerinin dönemsel faktörlere rağmen kayda değer olduğunu göstermektedir.

Ekonomik ve Sosyal Yansımalar

Siyasi Ayrışmanın Ekonomiye Yansımaları

Boykot, siyasi kimliklerin tüketim davranışlarını ne ölçüde etkilediğini gözler önüne serdi. CHP’nin desteklediği bölgelerde yoğunluk artışının belirgin olması, muhalefet seçmeninin boykota verdiği yüksek önemi ortaya koyarken; AKP’nin desteklediği bölgelerde ise bu etkinin sınırlı kalması, siyasi görüşlerin ekonomik eylemler üzerindeki etkisini net bir şekilde göstermektedir.

Geleceğe Yönelik Değerlendirmeler

Bu rapor, politik motivasyonlu boykotların sadece sosyal bir protesto aracı değil, aynı zamanda ekonomik dengeleri de etkileyen önemli bir faktör olduğunu ortaya koyuyor. İlerleyen dönemlerde benzer kampanyaların uygulanması durumunda, sektör bazında farklı stratejilerin geliştirilmesi gerekebilir. Ayrıca, tüketici davranışlarının dönemsel ögelerden bağımsız olarak değerlendirilmesi, ekonominin genel sağlığı açısından kritik bir rol oynamaktadır.

Sonuç

Toplum Çalışmaları Enstitüsü’nün detaylı raporuna göre, 2 Nisan’da başlatılan tüketim boykotu; siyasi görüş ayrışmalarının ve toplumsal kutuplaşmanın ekonomik yansımalarını gözler önüne serdi. Özellikle CHP’nin desteklediği bölgelerde AVM yoğunluğundaki dramatik artış ve esnafın satış düşüşleri, boykotun etkisinin ne kadar geniş çaplı olduğunu göstermektedir. Genel olarak, maaş ödemeleri hariç tutulduğunda tüketim talebinde yüzde 26’lık düşüş yaşanması, boykotun ekonomik etkilerinin önemli bir uyarı niteliği taşıdığını ortaya koyuyor.

Bu veriler ışığında, siyasi ve ekonomik alanlarda benzer eylemlerin gelecekte nasıl şekilleneceği ve hangi stratejilerle etkilerinin minimize edilebileceği konusu, kamuoyu ve yetkililer tarafından yakından takip edilmeye devam edecektir.