Yeni bir araştırmaya göre lamalar, şizofreni tedavisinde umut ışığı olabilir.

Ciddi bir beyin hastalığı olan şizofreni, bireylerin gerçekliği anormal bir şekilde algılamalarına neden olur.

Ancak evcilleştirilmiş, Güney Amerika kökenli bu yünlü hayvan, bu hastalığın tedavisine katkı sağlayabilir.

Fransız araştırmacılar bu hafta yaptıkları açıklamada, bağışıklık sistemini korumaya yardımcı olan proteinler olan lama antikorlarını kullanarak “nanobody” olarak bilinen antikorun küçük bir parçasını tasarladıklarını duyurdu. Bu nanobody, beyindeki sinirsel aktiviteyi düzenleyen bir nörotransmitteri harekete geçirebiliyor.

Nörotransmiterler, sinir hücreleri arasında mesaj taşıyan kimyasal moleküllerdir.

COVID VE SARS’TA DA ETKİLİ OLMUŞ

Geçmişte, lama antikorlarının Covid ve diğer SARS benzeri virüslerle mücadelede de etkili olduğu gösterilmişti.

Fonksiyonel Genomik Enstitüsü’ndeki bilim insanları, bu molekülü damardan veya kas yoluyla enjekte ettiklerinde, molekülün kan-beyin bariyerini aşıp beyin reseptörlerine ulaşabildiğini gördü. Bu bariyer, beyni zararlı maddelere karşı koruyan sıkı bir hücre tabakasıdır.

FARELER ÜZERİNDE İKİ AYRI TEST

Araştırmacılar, fareler üzerinde gerçekleştirdikleri iki ayrı testte nanobody’lerin etkisini incelediklerinde, gözlemlenen bilişsel bozuklukların düzeldiğini tespit etti.

Sadece tek bir enjeksiyonla bilişsel işlevlerde iyileşme gözlendi ve bu etkinin bir hafta boyunca sürdüğü bildirildi.

Şimdi sırada, bu bulguların şizofreni tedavisinde yeni bir yol sunup sunmayacağını ortaya koymak amacıyla yapılacak klinik çalışmalar var.

ŞİZOFRENİ HASTALIĞI NASIL OLUŞUR?

Kronik bir hastalık olan şizofreninin kesin nedeni bilinmiyor. Ancak Dünya Sağlık Örgütü, genetikle çevresel faktörlerin etkileşiminin etkili olabileceğini belirtiyor. Şizofreninin görülme sıklığını tam olarak ölçmek zor.

Şizofreni her yaşta görülebilse de genellikle 16 ila 30 yaş arasında teşhis konur. Belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterir.

Hastalığın kesin bir tedavisi yoktur, ancak antipsikotik ilaçlar, terapi ve kişisel baş etme stratejileriyle yönetilebilir. Bu bilgiyi Ulusal Ruh Sağlığı İttifakı paylaşıyor.

Araştırmanın yazarları ise bu stratejilere yeni bir yöntem daha eklemeyi umuyor.

İstanbul İl Sağlık Müdürü Doç. Dr. Abdullah Emre Güner, 2025’in ilk 6 ayında kent genelinde 80,8 milyon muayene, 1,2 milyon ameliyat ve 20,1 milyon radyoloji görüntülemesi yapıldığını açıkladı. Aynı dönemde 1,8 milyon doz aşı uygulanırken, 82 bin otizm taraması gerçekleştirildi.

Güner, görevdeki birinci yılını değerlendirdiği açıklamasında, “Sağlık Bakanı Prof. Dr. Kemal Memişoğlu’nun liderliği ve İstanbul Valisi Davut Gül’ün desteğiyle sağlık altyapısını güçlendirdik. Daha erişilebilir ve kapsayıcı hizmetler için çalışıyoruz” dedi.

2024-2025 döneminde ayrıca 106 bin meme, 228 bin serviks ve 175 bin kolorektal kanser taraması yapıldı; 522 kişiye erken evrede kanser teşhisi kondu.

Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, Aile hekimliği birimlerinden isteğe bağlı alınan bazı özel amaçlı sağlık raporları ücretli hale gelirken, gaziler (sadece kendileri) ile şehit yakınları (eş ve çocukları) bu uygulamadan muaf tutuldu.

Şehit yakınları, gazi ve gazi yakınlarına poliklinik hizmetlerinde olduğu gibi, Merkezi Hekim Randevu Sistemi’nde (MHRS) de randevu önceliği sağlanıyor.

Bir yıllık sürede MHRS üzerinden bu kapsama giren yaklaşık 150 bin kişiye öncelikli randevu hizmeti sunuldu.

15 Ocak 2025’te Resmi Gazetede yayımlanan kanun değişikliği ve 5258 sayılı Aile Hekimliği Kanunu’nda yapılan düzenleme kapsamında, aile hekimliği birimlerinden isteğe bağlı alınan bazı özel amaçlı sağlık raporları ücretli hale gelmişti.

Gaziler (sadece kendileri) ile şehit yakınları (eş ve çocukları) bu uygulamadan muaf tutuldu.

Düzenleme kapsamında, sürücü belgesi, sporcu lisansı, genel tıbbi değerlendirme, iş sağlığı ve güvenliği, akli meleke, yivsiz av tüfeği ruhsatı ve hac/umre için gereken parmak izi gibi isteğe bağlı özel amaçlı sağlık raporları, şehit yakınları ve gazilere ücretsiz olarak sunuluyor.